Κριτική για την παράσταση "Γκλούμ"

Από την θεατρολόγο Μαρία Μαρή

Η ομάδα θεάτρου C.For Circus παρουσιάζει σε διασκευή την παράσταση “ГЛУМ” (Γκλούμ) βασισμένη στο «Ημερολόγιο ενός απατεώνα» του Αλεξάντρ Οστρόφσκι, ενός από τους πρωτεργάτες του ρωσικού ρεαλισμού. Αυτή η σχεδόν άγνωστη στην Ελλάδα αριστουργηματική σάτιρα του Οστρόφσκι, αποτελεί μια σκληρή κριτική για την κενότητα, την ανοησία και τη ματαιοδοξία που κρύβεται κάτω από το ανελέητο χιούμορ και την ξέφρενη δράση του έργου.

Πρόκειται για μια σάτιρα της εποχής του μεγάλου Ρώσου δραματουργού της περιόδου του ρεαλιστικού ρεύματος στη ρωσική λογοτεχνία, που καυτηριάζει με χιούμορ διαχρονικά κοινωνικοπολιτικά θέματα όπως τη ματαιοδοξία και την κενότητα των διαπροσωπικών σχέσεων, τη δημόσια εικόνα-ως εργαλείο απάτης και αυτοεξαπάτησης, τις προκαταλήψεις και το συντηρητισμό, τη διαπλοκή της εξουσίας και των εκπροσώπων της ανώτερης κοινωνικής τάξης.

Αποφασισμένος να φτάσει πολύ ψηλά, ο νεαρός Γκλούμοφ χρησιμοποιεί όλα τα απαραίτητα όπλα για να εξελιχθεί στους κόλπους της ρωσικής αστικής κοινωνίας: κολακείες στους ισχυρούς και στους βλάκες, όπως στον βλάκα, όμως «φίδι κολοβό» εξάδελφο, ερωτικές εξομολογήσεις στην όμορφη θεία του, σύζυγο του  πλούσιου πολυλογά θείου, εξυπηρετήσεις κάθε μορφής και συκοφαντίες είναι κάποια μόνο από τα μέσα της στρατηγικής του, που έχει σαν τελικό στόχο έναν πλούσιο γάμο με νεαρή, η οποία έχει πλούσια και «θεοσεβούμενη» θεία,  γεγονός, που θα του εξασφαλίσει μια κοινωνική ανέλιξη.

Δεν έχει φραγμούς, όπως άλλοι δεν έχουν αιδώ. Η θεία που υποτίθεται ότι βοηθά όλους τους κατατρεγμένους, είναι τώρα μετανοημένη και ζει παρά τω θεώ, αλλά όπως αναφέρει και η ανιψιά, αλλά και οι  λαθραίες της κινήσεις, είναι επιρρεπής στην « αμαρτία», ενώ παράλληλα ραίνει με αγιασμό όλο το θέατρο. Υπέροχη περιγραφή μιας διαχρονικής κοινωνίας με αναφορές σε νεώτερα στοιχεία, ώστε να αναγνωρίζει ο θεατής, γελώντας, τη σύγχρονη υποκρισία, σε κάθε κοινωνική μορφή.

Ο Γκλουμόφ βοηθά έναν βουλευτή και όταν εκείνος προτίθεται να τον αποζημιώσει δεν το δέχεται επ΄ουδενί «Δεν το δέχομαι εξοχότατε! Μεταξύ καπιταλιστών;» για να σκεφτεί ο θεατής αυτόματα « μεταξύ κατεργαρέων;»

Γκλούμ

Το “ГЛУМ”, λοιπόν, που ως λήμμα σηματοδοτεί την απάτη, είναι η ιστορία του Γκλούμοφ το όνομα του οποίου αποτελεί λογοπαίγνιο. Ο Γκλούμοφ ξεκινά με συμφωνία με τον εαυτό του να αποκρύπτει τις σκέψεις του. Το θράσος του είναι τόσο μεγάλο, ώστε καταγράφει σε ημερολόγιο τα κατορθώματα και τις αληθινές του σκέψεις για τα πρόσωπα, που τον περιβάλλουν. Ακόμη όμως κι όταν αποκαλυφθεί η μηχανορραφία του, οι διαπλοκές που έχει δημιουργήσει είναι τόσο βαθιές, που αποδεικνύονται αρκετές για να τον «αθωώσουν». Με τη δική του υποκρισία εξισώνονται και οι άλλοι ήρωες, τα άλλα πρόσωπα του έργου, σημαίνοντα και μη, πρόσωπα μιας κοινωνίας με διαφορετικούς σκοπούς και προθέσεις, που και αυτοί εν τέλει γελοιοποιούνται μαζί με τον Γκλούμοφ. Ο θείος φερ’ ειπείν  του δίνει το ελεύθερο να συναναστρέφεται τη θεία  για να την προσέχει από τους μνηστήρες, αυτός, που είναι ακίνδυνος, «καθώς είναι η τελευταία τρύπα του ζουρνά». Για να αναρωτηθούν στη συνέχεια “ who run that world” και να προκύψει με φυσικό τρόπο, η απάντηση, το όφελος και το χρήμα.

Η μικρή ανιψιά ανέχεται την υποκρισία της θείας της με όλα τα γυμνάσια που αυτή της κάνει, καθώς ερευνά για να της επιλέξει τον κατάλληλο γαμπρό, για να  μπορέσει η ανιψιά της μια μέρα να την κληρονομήσει, αφού την κάνει πρώτα « κατ΄ εικόνα και καθ΄ ομοίωση». Εκείνη γελοιοποιείται, φλερτάροντας τους μεγάλης ηλικίας και όχι μόνο μνηστήρες και δίνει εμπιστοσύνη σε γριά μάγισσα, μάντισσα, απατεώνισσα, για να της αποκαλύψει τον καλό γαμπρό.

Ευφάνταστα και πολύ έξυπνα τα σκηνικά, παραθυρόφυλλα, που μεταφέρονται από τον κάθε ηθοποιό εύκολα και  που διαχωρίζουν απλά χώρους, ελέγχουν τον ήχο, όταν πρόκειται για κλειστό χώρο, που μέσα χορεύουν και ο ήχος αυξομειώνεται με το που ανοιγοκλείνει η  πόρτα. Εξαιρετική άσκηση των ηθοποιών.  Θεατρικό παιχνίδι, ευχάριστο με προεκτάσεις και προβληματισμό, με χρώματα, μουσική και κίνηση. Μια παράσταση συνόλου, με καλή συνεργασία επί σκηνής και ρυθμό και με εξέχουσες ερμηνείες.

Γκλούμ

Ο Παύλος Παυλίδης, πετυχαίνει το προφίλ του κυνηγού της τύχης, του ανθρώπου που λαχταρά να αδράξει όσα του αξίζουν και κάνει γι’ αυτό περισσότερα απ’ όσα χρειάζεται. Του υποκριτή, ανερμάτιστου, φιλόδοξου και τελικά κενόδοξου νεαρού, συνάμα συμπαθητικού και απωθητικού. Με την εξυπνάδα και το θράσος του καταφέρνει να εισχωρήσει σε έναν κύκλο ανθρώπων με επιρροή, χρησιμοποιώντας τους κατάλληλα για να πετύχει τους στόχους του, καλοπληρωμένη δουλειά και έναν καλό γάμο.

Η Χρύσα Κοτταράκου από τα ιδρυτικά μέλη του C.For Circus στο ρόλο της μάνας, μια εξαιρετική ερμηνεία , κόντρα ρόλος για το νεαρό της ηλικίας της και το ταμπεραμέντο της, προκαλεί το  γέλιο με την αδιακρισία της και την αφέλειά της.

Αφαιρετική η σκηνοθεσία και παιχνιδιάρικη , ο ένας σκηνοθετεί τον άλλο. Η μάνα στέλνει γράμμα, πετώντας την επιστολή της σαΐτα στην  άλλη  πόρτα, στο σπίτι του θείου.

Γκλούμ

Η Νατάσα Ρουστάνη, μια υπέροχη θεία, με τρομερές σωματικές και εκφραστικές ικανότητες, με έντονο ταμπεραμέντο, μεγάλη υποκρισία, δέσμια της λαγνείας της και στο τέλος εύκολα προσπερνά κάθε δυσκολία για τη δική της αποκατάσταση.

Νεανική ομάδα με μοντέρνα άποψη, με μια όμως σε βάθος ανάγνωση του έργου του Οστρόφσκι.

Ωραίος φωτισμός, διαχωρίζει χώρους, δράσεις, εκμυστηρεύσεις , εντάσεις.

Μελετημένα κοστούμια προσαρμοσμένα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ρόλου και της απαίτησης της σκηνής.

Εν κατακλείδι, η ομάδα C.For Circus παρουσίασε μια πολύμορφη σύνθεση μουσικών, χορών, τραγουδιών, ποιημάτων,  πολύχρωμων εικόνων και πλουμιστών χαρακτήρων, με γλυκόπικρη αίσθηση και γέλιο.

Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ