Κριτική για την παράσταση "Κόψε-Κόψε"

Από τη θεατρολόγο Μαρία Μαρή

Για πρώτη φορά  ανεβαίνει στη σκηνή του θεάτρου ΜΠΙΠ, στην Κυψέλη, το αφηγηματικό κείμενο του Θανάση Τριαρίδη «Κόψε-κόψε» ή «Όταν οι γκοτζίλες εξανθρωπίζονται».  Ένας ύμνος στην ατελείωτη μεγάλη σφαγή, που συνήθως τη λένε «Ελευθερία», «Εργασία που Απελευθερώνει», «Λαό», «Μέλλον» - ή και «Ιστορία», «Πεπρωμένο», «Εξέλιξη», «Αγάπη» και άλλα πολλά.

Το έργο αυτό αναφέρεται στη βαθύτερη φύση του ανθρώπου ο οποίος προκειμένου να ικανοποιήσει την άγρια και φονικά ένστικτά του καταφεύγει στη βία αμπαλάροντάς τη με ευγενή ιδανικά. Υποτίθεται ότι χρησιμοποιεί βία για να υπερασπιστεί κάποια θέση πολιτική, εθνική, θρησκευτική, για να υπερασπιστεί την αθλητική ομάδα του, ή οποιαδήποτε ομάδα εκείνος έχει επιλέξει, ενώ ταυτόχρονα χρίζει εχθρό τον Άλλο που δεν ανήκει στην ομάδα αυτή ή που δεν ενστερνίζεται τις ίδιες με αυτόν απόψεις.

Ο Παναγιώτης Γεωργούλας  διέγνωσε τη διαδραστική δυναμική του έργου του Τριαρίδη και σκηνοθέτησε  την παράστασή του εντάσσοντας και το ίδιο το κοινό σε αυτήν, ενισχύοντας τον καταγγελτικό λόγο του συγγραφέα. Έτσι η παράσταση ξεκινά από το φουαγιέ με τον γαλλικό εθνικό ύμνο  που με αισθησιακό τρόπο απαγγέλει μια κοπέλα.

Allons enfants de la Patrie, Le jour de gloire est arrivé […] Qu'un sang impur abreuve nos sillons, Εμπρός παιδιά της Πατρίδας, Η μέρα της δόξας έφθασε [ …]  Αφήστε το μολυσμένο αίμα να ποτίσει τα αυλάκια στα χωράφια μας.

Οι δυο ηθοποιοί Ιωάννα Αγγελάκη και Κέλλυ Νικηφόρου με ιδιαίτερα παραστατικό τρόπο και κατάθεση ψυχής πετούν στο κοινό την ευθύνη. Μια συνήθης σκηνοθετική προσέγγιση στα έργα του Τριαρίδη με την οποία ο θεατής μπαίνει στη θέση αυτών των ανθρώπων που σκοτώνουν, θυσιάζουν συνανθρώπους τους τους για οποιοδήποτε «ιερό» σκοπό, αποκαλύπτοντας τους την παγίδα που έχει στηθεί παγκοσμίως και τα συμφέροντα που εξυπηρετούνται μέσα από αυτό το εξιδανικευμένο «κόψε, κόψε», δηλαδή την ατελείωτη σφαγή.  Όλη η ιστορία του ανθρώπου είναι πνιγμένη στο αίμα.  «Σε γνωρίζω  από την κόψη του σπαθιού την τρομερή, που κόβει , κόβει τα κορμιά- τα καλοκόβει, τα κάνει έτοιμα φιλέτα- που σηκώνει τις ντούμπες με τα πτώματα κι ο κόσμος προς τη δόξα περπατεί» […]«Σε γνωρίζω από τους οδηγούς που πατάνε σκυλιά στις εθνικές οδούς, από τους  μποντιμπιλντεράδες που δουλεύουνε πόρτα στα μαγαζιά, από τους εφήβους που χειροκροτάνε μέσα στο σινεμά την τελική σπαθιά, την τελική μπουνιά, την τελική πιστολιά που στέλνει τον κακό στην άβυσσο για πάντα.  Σε γνωρίζω από τα αγοράκια που ντύνονται λοκατζήδες τις απόκριες, από τα παιχνιδάδικα που πουλάνε αυτόματα οπλάκια, από τις μανάδες που γράφουν τα παιδιά τους στο καράτε, συναντιούνται στην αίθουσα αναμονής, «κι εσείς εδώ – κι εμείς εδώ» λένε, όλοι  εδώ, στο τρομοστάσιο.  Σε γνωρίζω από όσους φορούν κράνη, κουκούλες, καουμπόικα μαντήλια, από όσους έχουν κρατημένη θέση πάρκινγκ, από όσους έχουν κρατημένο βομβαρδιστικό, από όσους έχουν φόλα στο πορτ-μπαγκάζ του αυτοκινήτου.» […] « Η ιστορία συνεχίζεται λαχταριστή, δικέ μου, το κόψε- κόψε συνεχίζεται λαχταριστό μωρό μου, όπως τα λαχταριστά σωθικά που πετιούνται στον αέρα»[..] « πάντα  σαν πρώτα αντρειωμένη, Χαίρε, ω Χαίρε, αποφορά»

Μιλούν για τους προγόνους ,που «πτωματοστρώσανε» τον κόσμο. Όλοι βρήκαν κάποιο λόγο όπως ο Χίτλερ και ο Στάλιν που προβάλλονται στην οθόνη και πόσοι άλλοι. Συνεχώς επινοούν νέους τρόπους σφαγής και νέα σφάγεια. «Το κράτος απροσμάχητον,  καθίκια γκέγκε;»  Η μουσική “You are my destiny”όπως και το τραγούδι της Λίβερπουλ “ you will ne never walk alone” ακολουθούν την προβολή της διένεξης των οπαδών δυο ομάδων , που ο ένας χυμάει πάνω στον άλλο με κάθε μέσο, πετώντας λοστάρια, πέτρες και διάφορα αντικείμενα σε ένα αμετάβλητο, αιώνια επαναλαμβανόμενο μοτίβο με ομαδοποιημένες σφαγές. Έτσι είναι όλοι οι πόλεμοι, ομαδούλες, που χτυπιούνται.

Τα κοστούμια που φορούν οι ηθοποιοί είναι ένα σορτσάκι με αστέρια η μια, που παραπέμπει στις Η.Π.Α και η άλλη μια κοντή, κόκκινη φούστα , φουστανέλα, σαν ρωμαίου στρατιώτη στολή, σαν παραλλαγή ελληνικής φουστανέλας, κόκκινη σαν το αίμα της σφαγής.

Για αυτήν την έκρηξη βίας  ο συγγραφέας εγκαλεί την κάθε θρησκεία, τον οποιοδήποτε φανατισμό, το σχολείο. Οι ηθοποιοί φορούν ποδιές και  απαγγέλλουν « υπέρ της Αχαϊκής Συμπολιτείας – ή μιας κάποιας συμπολιτείας- πολεμήσαντες. «Ανδρείοι σεις που πολεμήσατε και σφάξατε και πέσατ’ ευκλεεώς  […] τέτοιους σφαγείς, τέτοιους βομβαρδιστές βγάζει το  Έθνος μας». Σαρκαστικός συνεχίζει «Αρχαίο Πνεύμα αθάνατο, αγνέ Πατέρα, οι θάλαμοι των αερίων περιμένουν, τη δόξα σου στους αιώνες περιφέρουν, τη λάμψη σου ν’ αστράψουν πέρα ως πέρα.» Ενώ μιλούν για αυτά φορούν μάσκες τεράτων, σαν αυτών στα βίντεο παιχνίδια, ενώ γίνεται προβολή διαστημικής σφαγής, με την οποία τα περισσότερα νεαρά άτομα είναι πλήρως εξοικειωμένα, μιλούν για το σπαθί του Βασιλιά  Αρθούρου, τον Διγενή Ακρίτα, τις άπειρες σφαγές.

Ο σκηνοθέτης και οι ερμηνεύτριες προβληματίζονται πάνω στη σκοτεινή φύση του ανθρώπου και καλούν τους θεατές πάνω στη σκηνή  με προβολή των υπό αφανισμό σωμάτων των εβραίων πριν την είσοδό τους στους θαλάμους αερίων, πριν γίνουν «ντουμπαλίτσα» να ακούσουν  και να καταλάβουν ότι αυτοί θα είναι η επόμενη ντουμπαλίτσα, γιατί  έτσι συμβαίνει με τις σφαγές, είναι σαν τις μπάμπουσκες, η μία κυοφορεί την επόμενη και κανείς δεν ξέρει σε ποια θα είναι η σειρά του.

Δυνατό κείμενο  άλλη μια φορά του Θανάση Τριαρίδη , δυναμική ερμηνεία της Ιωάννας Αγγελάκη και της Κέλλυς Νικηφόρου και διαδραστική σκηνοθεσία του Παναγιώτη Γεωργούλα.

Μετά το τέλος κάποιων παραστάσεων θα ακολουθεί κουβέντα με τον συγγραφέα, Θανάση Τριαρίδη και εκλεκτούς καλεσμένους πάνω σε διάφορες θεματικές, μ’ αφορμή το έργο για να γνωρίσουμε την σκέψη και των ίδιων των συντελεστών  κι έτσι θα πραγματοποιηθούν τρεις συζητήσεις που θα συντονίσει ο συγγραφέας, με καλεσμένους, πάνω σε διαφορετικά θέματα με αφορμή πάντα το έργο.

Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ