Συνέντευξη με τον, ηθοποιό-σκηνοθέτη, Παναγιώτη Κακατσίδη από την παράσταση "Κομφούζιο Νο. 2- Τhe Clowns"

Φωτογράφηση: Βαγγέλης Ευαγγελίου
Κομφούζιο Νο. 2- Τhe Clowns
Φωτογράφηση: Βαγγέλης Ευαγγελίου

Επιμέλεια συνέντευξης: Κωνσταντίνος Πλατής 

Τι μηνύματα θέλετε να περάσετε μέσα από το έργο;
Πρώτα από όλα, θα θελα να ευχαριστήσω τη www.theatromania.gr που με φιλοξένει στο site! Είναι σημαντικό να ακούγονται εναλλακτικές απόψεις από καλλιτέχνες, γιατί δύσκολα η τηλεόραση η το ραδιόφωνο μας δίνουν βήμα να μιλήσουμε.

Πρέπει επιτέλους το θεατρικό κοινό και γενικά το κοινό, να αρχίζει να ακούει και διαφορετικές απόψεις. Το θέατρο δεν έχει μόνο 20 γνωστά σχήματα από ηθοποιούς που μπαινοβγαίνουν στα σπίτια των θεατών υποβοηθούμενοι από την τηλεόραση η εμπορικά σχήματα που έχουν φορτσάρει στον τομέα της διαφήμισης.

Υπάρχουν και εναλλακτικά σχήματα. Διαφορετικά σε αντίληψη και ιδεολογία από πολλά. Τολμήστε για κάτι διαφορετικό. Κάτι ανατρεπτικό. Ζήστε ελευθέρα! Κάντε λάθη στη ζωή σας! Αλλά αυτά τα λάθη να είναι προϊόν σκέψης, ελεύθερης βούλησης και κυρίως προερχόμενα μόνο από την δική σας εσωτερική επανάσταση και όχι από την φαμίλια σας η από την ομήγυρη που κυριαρχεί στην κοινωνία μας.

Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα μήνυμα, που θέλει να περάσει το έργο μου. Ειδικά εάν δει κάποιος την παράσταση «Κομφούζιο Νο. 2- Τhe Clowns» της θεατρικής ομάδας <<Η πεταλούδα στο τελευταίο θρανίο». Αλλά απεχθάνομαι την έννοια μήνυμα στο θέατρο. Το θεωρώ μπούρδα και ηθικολογικό. Όπου ακούτε «Είμαι σκηνοθέτης η συγγραφέας και θέλω να περάσω ένα μήνυμα!» τότε εσείς δεν έχετε τίποτα άλλο να κάνετε ως κοινό πάρα να τον απολύσετε!

Το μήνυμα, ξέρεις αγαπητέ μου, κοιμίζει. Πακετάρει τον άνθρωπο σε ένα εγκεφαλικό-ηθικοπλαστικό απόφθεγμα, οπού οδηγεί τον άνθρωπο να σκέφτεται ένα με τη μάζα. Προτιμώ με τα λίγα που ξέρω ως άνθρωπος και καλλιτέχνης, να δημιουργώ ερωτήσεις και όχι μηνύματα, αλλά ούτε απαντήσεις. Όταν ανεβάζω μια παράσταση, στα 16 χρονιά ως επαγγελματίας ηθοποιός και 12 χρόνια σαν σκηνοθέτης, πάντα έχω ερωτήσεις να κάνω  στο κοινό η στον εαυτό μου. Έρευνα λοιπόν! Και μόνο έρευνα! Αναζήτηση!

Ποια ιδιότητα από τις τρεις (συγγραφή, σκηνοθεσία, ερμηνεία) σας δημιουργεί μεγαλύτερη ασφάλεια;
Το σίγουρο είναι ένα. Η ηθοποιία τσακίζει. Σκοτώνει. Το να παίζεις σε καθημερινή σχεδόν βάση η ακόμα και 1-2 φόρες τη εβδομάδα (τόσο παίζει πλέον η πλειοψηφία των παραστάσεων) μπροστά στο κοινό εκτίθεσαι! Παίζεις ζωντανά σε ανθρώπους, που περιμένουν είτε να σε απογειώσουν είτε να σε γκρεμίσουν στα τάρταρα! Και το ποιο δύσκολο από όλα είναι ότι την επομένη μέρα θα πρέπει να επαναλάβεις αυτό το «μικρό θαύμα» της ερμηνείας που είχες κάνει την προηγούμενη μέρα. Εν τω μεταξύ η κρίση του θεατή στο θέατρο είναι και υποκειμενική. Μπορεί εσύ «να τα δίνεις όλα» σε έναν ρόλο και ένας θεατής να χασμουριέται και ο άλλος να σε θαυμάζει! Μπορεί εσύ να έχεις δαπανήσει τεράστιο χρόνο και κόπο, για να «βρεις» το ρόλο, να ταυτιστείς ρε παιδί μου που λένε οι απλοί άνθρωποι και ο «θείος» Στανισλάβσκι και όμως το αποτέλεσμα μπορεί να είναι κατώτερο του αναμενόμενου.

Κοίταξε να δεις, κανονικά θα έλεγα την σκηνοθεσία. Γιατί παρατηρώντας τους ηθοποιούς να παίζουν, αλλά και μαθαίνοντας, και από τα δικά μου προσωπικά λάθη, ως ηθοποιός, στο παρελθόν, αισθάνομαι έτοιμος να σκηνοθετήσω οποιοδήποτε σχεδόν θεατρικό έργο. Έχω γενικά το πλεονέκτημα να έχω ιδέες και να καθοδηγώ τους ηθοποιούς αλλά και να τους προστατεύω να μην κάνουν λάθη. Μου αρέσει να βοηθώ τον συνάνθρωπο μου και ειδικά ως σκηνοθέτης προς τον ηθοποιό. Θέλω να προσφέρω!

Και όμως τελικά μεγαλύτερη ασφάλεια μου επιτρέπει ο τομέας της συγγραφής. Ανάμεσα σε τόσα παγκόσμια μεγαθήρια συγγραφής, εγώ μοιάζω ανύπαρκτος. Δεν υφίσταμαι καν!  Οπότε αυτό με από-ενοχοποιεί! Εάν δεν τους αρέσει η συγγραφή μου, Οκ! Δεν τρέχει κάτι! Εγώ δεν αισθάνομαι συγγραφέας. Αισθάνομαι ηθοποιός! Οπότε νιώθω ασφαλής σε αυτό το πλαίσιο!

Ξέρεις η συγγραφική μου τρέλα άρχισε απροειδοποίητα! Ύπουλα, θα έλεγα! Όταν είχα βγάλει την δραματική σχολή του παλιού γνωστού θεάτρου ΕΜΠΡΟΣ, δεν έβρισκα εύκολα δουλειά ως ηθοποιός στο θέατρο. Δυσκολευόμουν. Τότε πήρα την κατάσταση στα χέρια μου!

Έκανα bar theatre.Έφτιαξα μια θεατρική ομάδα. Έβαλα και τραγούδια μέσα ζωντανά! Ξένο και Ελληνικό ρεπερτόριο. Και επειδή δεν ήταν το φόρτε μου τότε η συγγραφή, άρχισα να αντιγράφω αποσπάσματα από κινηματογραφικές ταινίες.

Πρώτη μου κλοπή ήταν από την ταινία οι «Αδιάφθοροι» του Μπράιαν Ντε Πάλμα. Υπήρχε μια σκηνή όπου ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο έπαιζε τον Αλ Καπόνε. Αυτή έγινε η αγαπημένη μου! Μια σκηνή με ένα ρόπαλο του μπέιζμπολ. Αργότερα όμως, την μετέφερα αλληγορικά σε γήπεδο ποδοσφαίρου. Στο τέλος η σκηνή αυτή ήταν αγνώριστη! Είχε αλλάξει εντελώς! Μετά από χρόνια κατάλαβα ότι αυτό δεν ήταν κλοπή. Αλλά αναδημιουργία! Σιγά-σιγά, με πήρα ποιο πολύ στα σοβαρά! Σταμάτησα τις «συγγραφικές κλοπές» και είχα ασταμάτητες εμπνεύσεις! Έγραψα σύγχρονα Νεοελληνικά έργα. Επίσης παρακολούθησα μαθήματα συγγραφής με τον σκηνοθέτη Νικό Διαμαντή στο Κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδος, όπου με βοήθησε πολύ στην συγγραφική δομή σκέψης, όπου υστερούσα.

Μετά έκανα αναδημιουργία-διασκευή πάνω στο Μάθημα του Ιονέσκο που ανέβηκε 2 χρονιές σε θέατρο της Αθήνας, ένα έργο πάνω στον Φρίντριχ Νίτσε και μια σουρεαλιστική κωμωδία πάνω στον μεγάλο ψυχαναλυτή «Ο ΚΑΡΛ ΓΙΟΥΝΓΚ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΠΙΑ». Και άλλα έργα...

Κομφούζιο Νο. 2- Τhe Clowns

Τι δυσκολίες έχετε αντιμετωπίσει μέχρι τώρα ως ηθοποιός;
Πάρα πολλές δυσκολίες!!! Υπάρχει μια τάση τα τελευταία χρόνια, από ένα μέρος των σκηνοθετών, αλλά και ηθοποιών (όχι ευτυχώς από όλους) να μην κάνουν αρκετές πρόβες, που είναι σημαντικές για την επίτευξη μιας οργανωμένης παράστασης. Θέλουν δηλαδή παραστάσεις ΑΡΠΑ-ΚΟΛΛΑ!

Μια άλλη δυσκολία είναι ότι ηθοποιοί και σκηνοθέτες, ακόμα και το κοινό στην Ελλάδα, δεν έχουν καταλάβει ότι το θέατρο έχει αλλάξει παγκοσμίως! Είμαστε στην εισαγωγή μιας υστερομενταμοντέρνας αποδομημένης φάσης. Η οποία έχει τη βάση της στο κλασσικό θέατρο αλλά συγχρόνως αναιρείται ανά στιγμές. Έχει ως βάση της την παρτιτούρα του κειμένου. Αλλά στο μεσοδιάστημα στόχος της είναι να ανατρέψει το κείμενο και το έργο. Έτσι ώστε να οδηγηθεί στον δρόμο της καλλιτεχνικής έκστασης και της ονειρικής δημιουργίας. Με κεντρικό γνώμονα την προσωπική αλήθεια του κάθε ηθοποιού δημιουργού.

Δυστυχώς, η έννοια της δημιουργικής ατομικότητας στον ηθοποιό δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Αυτό είναι  η μεγαλύτερη μου δυσκολία. Δηλαδή δεν σε βλέπουν ως ηθοποιό δημιουργό αλλά ως όργανο. Δε σε βλέπουν ως εκτελεστή-δημιουργό αλλά σαν διεκπεραιωτή.

Άλλη δυσκολία είναι το κοινό μας στο θέατρο. Το κοινό βλέπει το θέατρο ως διασκέδαση στην Ελλάδα. Και αυτό κατά εμέ το ευτελίζει. Θέλει σαν κακομαθημένο παιδάκι να ακούσει την ιστορία, όπως η γιαγιά του έλεγε τα παραμυθάκια, όταν ήταν μικρό παιδάκι.

Και μια άλλη δυσκολία είναι η τηλεόραση. Δυστυχώς τα καθημερινά σήριαλ και γενικά οι τηλεοπτικές σειρές fast food, αλλά και τα ριάλιτι έχουν αποβλακώσει τον κόσμο.

 Σε τι κοινό απευθύνεται η παράσταση;
Έχω τις πόρτες μου ανοιχτές στο θέατρο! Όλα τα κοινωνικά γκρουπ ανθρώπων μας ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝΕ!! Ελάτε να μας λοιδορήσετε! Ελάτε να μας χλευάσετε! Και γιατί όχι??? Να μας θαυμάσετε! Εγώ ότι και να πείτε σας αγαπώ! Γιατί χωρίς εσάς δεν υπάρχω!

Κομφούζιο Νο. 2- Τhe Clowns
Φωτογράφηση: Βαγγέλης Ευαγγελίου

Ποιοι συγγραφείς σας έχουν επηρεάσει;
Ο Σάμιουελ Μπέκετ για την φαινομενικά ακατανόητη δομή του, αλλά έχοντας ένα τεράστιο μεγαλείο κρυμμένο στα έργα του. Ο Αλμπέρ Καμύ για την αφαιρετική γραφή του, και την υπαρξιακή φιλοσοφική αντίληψη που τον διέκρινε. Ο μέγας Πλάτωνας (που αδίκως τον έχουν κατακρίνει ότι δεν εκτιμούσε το θέατρο) όπου όλα όσα βλέπουμε γύρω μας είναι αντανακλάσεις άλλων πραγμάτων, που υπάρχουν στον κόσμο των ιδεών, και επομένως στην ψύχη του άνθρωπου. Ο Καρλ Γιουνγκ με τις σημαντικές αρχετυπικές μορφές του. Η ANIMA ΚΑΙ Ο ΑΝΙΜUS. Αλλά και για τα μυθολογικά του πρότυπα. Ο Σαίξπηρ στον τομέα της Αναδημιουργίας και του Μαγικού Ρεαλισμού κατά εμέ! Γενικά μελέτησα πολύ τον Σαίξπηρ ως μυθοπλάστη και αναδημιουργό. Αλλά και στην τεχνική των μονόλογων του, καθώς και στην ρεαλιστική πολυπλοκότητα που διέπει όλους τους ήρωες του. Πάντα όταν γραφώ έχω έναν Άμλετ μέσα μου. Ο Ιονέσκο στον τομέα του παραλόγου και στην αντικομφορμιστική κλίση-ροπή που τον διέκρινε.

Ο Αριστοφάνης στα κωμικά ευρήματα.

Ο Νηλ Σάιμον για την γλυκεία ευαισθησία που κρύβουν οι ήρωες του αλλά και στο θέμα του ρυθμού στην κωμωδία.

Ο Άλμπι στον τομέα της γραφής που έχει να κάνει «ΜΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ» είναι μαιτρ του ΑΠΟΓΕΙΩΤΙΚΟΥ ΡΕΑΛΙΣΜΟΥ.

Ο Μάμετ στην γραφή των ρεαλιστικών ρολών που έχει να κάνει με μια παράξενη απλότητα γραφής συνάμα με ρεαλισμό. Ο Ντεριντά και η αποδόμηση. Και άλλοι...

Γενικά με ενδιαφέρει η μεταμοντέρνα γραφή.

Και τι εννοούμε με τον όρο μεταμοντέρνα γραφή. Είναι κάτι σαν ένας χαμένος ρεαλισμός. Δεν δημιουργούμε καμιά ψευδαίσθηση στο τι είναι πραγματικό. Είναι αυτό που βλέπεις φιλέ θεατή! ΠΡΟΒΑ-ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ. Μια νέα μορφή αλήθειας. Όλα είναι πρόβα-παράσταση. Οι ηθοποιοί κάνουν πρόβα. Τα σκηνικά είναι πρόβας-παράστασης. Η σκηνοθεσία είναι σχέδια-πλανά όπου η κίνηση και η ενεργεία των ηθοποιών κυμαίνεται σε πλαίσια και ορίζεται την ώρα που παίζουμε με το κοινό. Δεν υπάρχει δηλαδή το λεγόμενο θεατρικό στήσιμο. Υπάρχουν αυτοσχεδιασμοί. Αλλά πάνω σε μέθοδο. Όχι στο γάμο του Καραγκιόζη!

Και καταλήγω και αναφέρω πάλι τον Ντεριντά και τον μεγάλο ψυχαναλυτή Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ. Ο πρώτος, σαφώς με επηρέασε και σκοπός μας είναι οι δέκτες μιας παράστασης, οι θεατές να οδηγούνται σε αντιφάσεις, αδιέξοδα και απορίες. Δεν πιστεύουμε στο συντακτικό, στα υποκείμενα. Στα αντικείμενα. Στη γραμματική ενός κειμένου. Δεν υπάρχουν κόμματα και τελείες. Αλλά ο εσωτερικός ρυθμός του ηθοποιού και της παράστασης ανάλογα με το τι συνθήκες έχει διαμορφωθεί. Ο δεύτερος (Ο Καρλ Γιουνγκ), στο να προσπαθώ κάθε φόρα να εξελίξω, ότι το όνειρο είναι δημιουργία. Είναι ΘΕΑΤΡΟ,ΟΠΟΥ Ο ΟΝΕΙΡΕΥΟΜΕΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ Ο ΙΔΙΟΣ.ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΣΚΗΝΗ.ΕΙΝΑΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΗΘΟΠΟΙΟΣ.ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ.ΚΑΙ Ο ΥΠΟΒΟΛΕΑΣ.ΚΑΙ Ο ΚΡΙΤΙΚΟΣ. ΜΙΛΑΓΕ ΚΑΘΑΡΑ ΟΤΙ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΟΥ ΚΑΘΕΝΟΣ ΗΤΑΝΕ ΜΙΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ. ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΒΛΕΠΕΣ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ Η ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥ.

Αξίζει να αναφερθεί όμως, ότι παρ’ όλες τις συγγραφικές μου επιρροές, έχω δημιουργήσει έναν δικό μου ας πούμε συγγραφέα-παρατηρητή, που σαν σφουγγάρι-δέκτης δονείται-συλλέγει-γραφεί αποδομημένες εικόνες-καταστάσεις από παντού!

ΥΓ: Εύχομαι, να σταματήσουμε να αναμασάμε το ότι ένα θεατρικό έργο έχει μια ανάγνωση. Και μια παρτιτούρα. ΟΧΙ. ΕΝΑ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ, ΕΧΕΙ ΠΟΛΛΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΛΕΣ ΠΑΡΤΙΤΟΥΡΕΣ.

ΖΗΤΩ Η ΑΝΑΔΗΜΟΥΡΓΙΑ!

Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ