Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Πλατής
Η Κουκλοθεατρική Κολεκτίβα «Ταραξάκο» παρουσιάζει το πολυμορφικό συλλογικό έργο «Στάση Πρώτη». Μία παράσταση κουκλοθεάτρου που αναζητά την συνάντηση με το ενήλικο βλέμμα. Η πρεμιέρα του συλλογικού μας έργου θα γίνει στην Αθήνα. Για τρεις μόνο παραστάσεις στο Θέατρο Επί Κολωνώ, Τετάρτη 29 Ιουνίου ώρες 18:00 (λαϊκή απογευματινή) και 21:30 και Πέμπτη 30 Ιουνίου ώρα 21:30.
Ποιος είναι ο λόγος που προχωρήσατε σε αυτή τη σύμπραξη;
Μαρία Μανάση από την ομάδα "ΜΑΡΜΙΤΑ" - Θρεπτικό Θέατρο Μαγειρεμένο με Κούκλες: Στην Μαρμίτα εξ αρχής δουλεύουμε με θεματικές που τις βρίσκουμε επείγουσες και επίκαιρες . Αυτές είναι που κινούν την ανάγκη για επικοινωνία με το κοινό , με την εποχή , με την τέχνη μας την ίδια ! Είμαστε επίσης εξοικειωμένες με την περίπλοκη δουλειά της σκηνικής συνύπαρξης - αφού δεν έχουμε και οι τρείς τις ίδιες αφετηρίες και συχνά είναι μεγάλες οι αποστάσεις που πρέπει να διανυθούν για να βρεθούμε σε ένα κοινό αποτέλεσμα.
Με βάση αυτό η ιδέα να εμπλακούμε σε μια μεγαλύτερη δυναμική μας φάνηκε μια φυσική εξέλιξη . Ειδικά σε μια εποχή που μας καλεί να πάρουμε θέση .
Έτσι την άνοιξη του '20 μετά το πρώτο Lock down - όταν η κοινότητα των κουκλοπαιχτών - μέσω του Ελληνικού Κέντρου Κουκλοθεάτρου, Unima Hellas - άρχισε να συζητά εναγωνίως το τι μέλει γενέσθαι με την τέχνη μας εν καιρώ πανδημίας - μπήκαμε λοιπόν ενεργά σε αυτή την συζήτηση και στηρίξαμε την δημιουργία μίας ομάδας επιβίωσης της Τέχνης μας - με τους δικούς μας όρους και τα δικά μας μέσα !
Μέσα από μια δαιδαλώδη αλλά πολύ διδακτική διαδρομή - όπου βάλαμε στο τραπέζι θεματικές όπως η αυτοχρηματοδότηση , η συλλογική παραγωγή , η συνέλευση σαν δομικό στοιχείο της μεταξύ μας επικοινωνίας , η συνέπεια , η δέσμευση , οι κοινές σκηνικές θεματικές, η αλληλοβοήθεια και η ειλικρινής ανατροφοδότηση , η συνάντηση του κουκλοθεάτρου με το ενήλικο βλέμμα - φτάσαμε στην σημερινή σύνθεση της κολεκτίβας Ταραξάκο . Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο για να οργανωθεί αυτό το πολύ γεμάτο τραπέζι .
Τώρα όμως είναι η ώρα να τα βάλουμε όλα αυτά και επί σκηνής ! Και από κει να έρθουμε λίγο πιο κοντά στα λόγια που γίνονται έργα!
Στέλλα Σακελλαρίου από την ομάδα "ΜΑΡΜΙΤΑ" - Θρεπτικό Θέατρο Μαγειρεμένο με Κούκλες: Αυτό που μας έφερε στον Ταραξάκο είναι η δύναμη και η δυναμική του "μαζί" , της συνύπαρξης στο πεδίο της τέχνης , της συνδημιουργίας. Είναι αυτό το δυνατό "συν" που όλο προσθέτει. Προσθέτει σε γνώση, εμπειρία, συναισθήματα, ιδέες, τρόπους...
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι η διαδικασία της συν-ύπαρξης είναι εύκολη και ανώδυνη. Αντιθέτως, οι προκλήσεις και οι δυσκολίες είναι τεράστιες σ' έναν τέτοιο "τόπο" ,όπου ο στόχος είναι όλα τα μέλη να μπορούν ελεύθερα να εκφράζουν τις διαφορετικότητές τους, έχοντας ταυτόχρονα τη διαρκή έγνοια εύρεσης ουσιαστικών σημείων συνάντησης.
Επιπλέον η συνθήκη της πανδημίας έκανε την ανάγκη συμπόρευσης και αλληλοϋποστήριξης ακόμη πιο επιτακτική καθώς φάνηκε να κρίνεται σοβαρά η επιβίωση της ίδιας μας της τέχνης και φυσικά η δική μας. Η ανάγκη να ανοίξουμε νέα κανάλια επικοινωνίας και ενεργής αλληλεγγύης μεταξύ μας, ήταν πια ξεκάθαρη.
Συμπράττουμε λοιπόν σε μια προσπάθεια επανεκτίμησης της δυναμικής του "μαζί", προκειμένου να βρούμε για μας και την τέχνη μας δρόμους αυτονομίας και ελευθερίας. Είμαστε ακόμα στην αρχή και ας μετράμε ήδη 2 χρόνια σ' αυτή τη συλλογική διαδρομή...
Σ αυτή την την πρώτη μας στάση λοιπόν, όπως δηλώνει και ο τίτλος της συλλογικής μας παραγωγής "Στάση Πρώτη", είμαστε έτοιμοι να καταθέσουμε τους καρπούς της πρώτης αυτής απόπειρας και απόρροιας όλων των παραπάνω. Κι εκεί σας περιμένουμε όλους, γιατί το θεατρικό "μαζί" , πραγματικά επιτυγχάνεται όταν το καλλιτεχνικό συμβάν συναντά ζωντανά το κοινό του!
Υπήρξε ο φόβος να λειτουργήσετε ανταγωνιστικά;
Νίκος Τόμπρος- Ελένη Παναγιώτου από την ομάδα Θέατρο μαριονέτας "ΑΝΤΑΜΑΠΑΝΤΑΧΟΥ": Γενικότερα ο χώρος του κουκλοθεάτρου στην Ελλάδα δεν είναι ανταγωνιστικός. Μέσα από τις δράσεις του Ελληνικού Κέντρου Κουκλοθεάτρου, Unima Hellas έχουμε κατακτήσει τα εύσημα της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης μεταξύ της πλειοψηφίας των κουκλοπαικτών, νέων και παλιών.
Η διαδικασία της συλλογικής παράστασης της Κολεκτίβας ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία για όλους μας.
Θέσαμε μια πρόκληση στους εαυτούς μας και την δεχτήκαμε από κοινού.
Έπρεπε καθ’όλη τη διάρκεια υλοποίησής της να παρουσιάζουμε τις ιδέες μας, τους πειραματισμούς μας και να ακούμε την κριτική, τις συμβουλές και την προσέγγιση του καθενός από τα υπόλοιπα μέλη. Τα καταφέραμε σε ικανοποιητικό επίπεδο.
Ενώ έως τώρα είχαμε μάθει να δουλεύουμε μόνοι μας φτάσαμε στο σημείο να έχουμε ανάγκη την γνώμη των άλλων.
Έτσι στις 29 και 30 Ιουνίου μετά από περίπου 2 χρόνια είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε 5 διαφορετικές παραστάσεις από 6 διαφορετικές ομάδες αλλά με την έγνοια και την βοήθεια όλων.
Έχουμε όμως πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας και πολλά θέματα να διαχειριστούμε τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Το κουκλοθέατρο έχει περάσει στη συνείδηση του κοινού ως είδος για παιδιά, ισχύει αυτό:
Δέσποινα Καλπενίδου & Γιάννης Μόμτσιος από την ομάδα Θέατρο κούκλας "Redicolo": Είναι μια πονεμένη ιστορία αυτή… Δυστυχώς, είναι γεγονός ότι το κουκλοθέατρο θεωρείται μια τέχνη που απευθύνεται αποκλειστικά στο παιδικό κοινό. Αυτό όχι απλώς δεν ισχύει, αλλά είναι και ένα μάλλον πρόσφατο φαινόμενο. Η τέχνη της κούκλας είναι πανάρχαια, συμπίπτει ουσιαστικά με την εμφάνιση του πολιτισμού. Από τους αρχαϊκούς χρόνους, όπου έπαιζε κυρίως τελετουργικό ρόλο, μέχρι τα αιχμηρά κοινωνικά και πολιτικά σχόλια της Commediadel’ Arte, ή την εποχή του μπαρόκ, όπου συνθέτες σαν τον Σκαρλάτι έγραφαν όπερες για κούκλες, σε όλη αυτή την πορεία λοιπόν, ουδέποτε το κουκλοθέατρο δεν απευθυνόταν αποκλειστικά σε παιδιά.
Εδώ να κάνουμε μια παρένθεση και να πούμε ότι το παιδικό κοινό δεν πρέπει να υποτιμάται. Τα παιδιά είναι από τους πιο δύσκολους και πιο απαιτητικούς θεατές. Δεν υπάρχουν ευγένειες και τακτ, αν βαρεθούν θα το δείξουν. Τον μικρό θεατή πρέπει να τον κερδίζεις ανά πάσα στιγμή, αλλιώς θα αρχίσει τις καρπαζιές με το διπλανό του! Αλλά και γενικότερα, τα παιδιά συχνά σε ξαφνιάζουν με την ωριμότητα και τη διεισδυτικότητα των σχολίων και των ερωτήσεών τους. Είναι κανονικοί θεατές, απλά λίγο πιο κοντοί!
Γνώμη μας είναι λοιπόν ότι η θέση του κουκλοθεάτρου είναι πολύ σημαντική όχι μόνο στο παιδικό θέατρο, αλλά σε όλες τις παραστατικές τέχνες. Το κουκλοθέατρο στην Ευρώπη αναγνωρίζεται πλέον ως ισότιμο δίπλα στον αδερφό του, το θέατρο, ειδικά σε χώρες με μεγάλη κουκλοθεατρική παράδοση, όπως η Τσεχία π.χ. Στην Ελλάδα δυστυχώς, λίγοι γνωρίζουν τις σύγχρονες τάσεις, τις δυνατότητες και το εύρος του κοινού που μπορεί να αφορά αυτή η τέχνη. Υπάρχουν εξαιρετικές κουκλοθεατρικές παραστάσεις για ενηλίκους, στο εξωτερικό κυρίως αλλά κάποιες και στην Ελλάδα, που δυστυχώς δεν αγκαλιάζονται από τον κόσμο, παρότι πρόκειται για ολοκληρωμένα, άρτια έργα τέχνης υψηλής αισθητικής και πνευματικότητας.
Η ελπίδα μας λοιπόν για το μέλλον είναι να λυθεί αυτή η… «παρεξήγηση»: ότι το κουκλοθέατρο αφορά αποκλειστικά τα παιδιά. Ελπίζουμε μάλιστα με τη συλλογική μας παράσταση να βάζουμε κι εμείς ένα λιθαράκι προς αυτό το στόχο.
Θα δούμε διαφορετικά είδη κουκλοθέατρου;
Γουναρίδη Αγγελική από την ομάδα Κουκλοθέατρο "Μανιβέλα": Άραγε τι είναι κουκλοθέατρο? ίσως αυτό να ρωτάγαμε εμείς!
Το κουκλοθέατρο είναι η πίστη μας στο “άλλο” στο πέρα από εμάς, και ίσως σε αυτό που όλοι μας (και όχι μόνο οι κουκλοπαίχτες της κολεκτίβας!) συμφωνούμε είναι ότι αυτό το “άλλο” ζωντανεύει μέσα από εμάς και εμείς μέσα από αυτό.
Η “Στάση πρώτη” είναι η πρώτη μας συλλογική προσπάθεια, ένα πολυμορφικό project κουκλοθεάτρου.
Στην παράσταση μας υπάρχουν , φωνάζουν , ζουλιούνται, χτυπιούνται, ερωτεύονται, αναπνέουν … 6 ομάδες 5 παραστάσεις 9 κουκλοπαίχτες .
9 καρδίες 18 μάτια 18 αυτιά . Oι κούκλες μας τα αντικείμενα μας τα σώματα μας οι φωνές μας …
Τεχνικές στις επιμέρους παραστάσεις που αποτελούν την παράσταση Στάση Πρώτη χρησιμοποιούμε διαφορετικές . Κούκλες άμεσου χειρισμού, μάσκες, μαριονέτες , γαντόκουκλες και κούκλες life size.
Αυτό άλλωστε ήταν και μια ανάγκη της κολεκτίβας που δουλεύτηκε πολύ από την αρχή της , το γεγονός ότι η κοινή μας γλώσσα , το εργαλείο μας είναι το κουκλοθέατρο , και τ@ καθέν@ από εμάς αποφάσισε να προσεγγίσει το έργο του με διαφορετική τεχνική.
Τι είναι αυτό που βρίσκετε ενδιαφέρον στην τέχνη σας;
Μπάμπης Κωστιδάκης από την ομάδα Θέατρο κούκλας και σκιών «Ανεμοδούρα»
Στο κουκλοθέατρο συναντάς κάτι πολύ ενδιαφέρον και …μαγικό!
Είναι η τέχνη μέσω της οποίας εμψυχώνεις ένα άψυχο αντικείμενο και του δίνεις ζωή όση ώρα δρα μπροστά στα μάτια των θεατών . Μια «γέννα» και ένας «θάνατος» μπροστά στα μάτια τους, η κάθε παράσταση.
Είναι επίσης μια τέχνη που κρύβει μέσα της πολλές άλλες τέχνες.
Μεγάλο ενδιαφέρον λοιπόν έχει η προετοιμασία, πριν παρουσιαστεί κάτι στο κοινό, όπου χρειάζεται να δοκιμάσεις, να πειραματιστείς και να χρησιμοποιήσεις άλλες τέχνες όπως ζωγραφική, γλυπτική, υποκριτική, μουσική και ότι άλλο μπορεί να είναι χρήσιμο για να φτιάξεις αυτό που εμπνεύστηκες. Ότι μπορεί να είναι χρήσιμο για να δημιουργήσεις το μαγικό κόσμο που εμπνεύστηκες, μπροστά στα μάτια των θεατών. Ένα μαγικό κόσμο που φτιάχνεται από εσένα, «κρέμεται» από τα χέρια σου, εμψυχώνεται από εσένα, αλληλεπιδρά με το κοινό και επιστρέφει στη …βαλίτσα του μέχρι την επόμενη παράσταση! Η «γέννα» και ο «θάνατος» για …τα μάτια των θεατών, που λέγαμε και στην αρχή.
Τέλος, πολύ μεγάλο ενδιαφέρον έχει η σύμπραξη και η συνεργασία που απαιτεί πολλές φορές η υλοποίηση μιας ιδέας. Σύμπραξη είτε πάνω στη σκηνή είτε πίσω και πριν φτάσει εκεί. Ευτυχώς δεν τα μπορούμε, δεν τα ξέρουμε και δεν τα καταφέρνουμε όλα καλά. Και αυτό είναι το ωραίο! Μας είναι …απαραίτητοι οι συνοδοιπόροι.
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζετε ποιες είναι;
Κωστής Ζαϊμάκης από την ομάδα Κουκλοθέατρο Άριμα: Στο κουκλοθέατρο «άριμα» αντιμετωπίζουμε παρόμοιες δυσκολίες με όλα τα άλλα είδη της Τέχνης. Η εργασιακή, όμως, ανασφάλεια είναι μόνο ένα μικρό μέρος της αβεβαιότητας και της ρευστότητας που επικρατεί στην εποχή μας. Ταυτόχρονα είναι σαφής, ένας βαθύς υπαρξιακός μας προβληματισμός - Η νοηματοδότηση της ταυτότητας μας μέσα από την αναζήτηση της μοναδικότητας μας.-Το όραμα του ποιητή Γ. Σαραντάρη για τον άνθρωπο είναι ο πνευματικός άνθρωπος, όχι με την έννοια της ευρυμάθειας αλλά με μια μεταφυσική διάσταση. Είναι ένας άνθρωπος πλήρης εσωτερικά, ένα όντως πρόσωπο και όχι προσωπείο. Ο άνθρωπος του Σαραντάρη δεν είναι εκείνος που καταξιώνεται και αυτοεπιβεβαιώνεται μέσω της κατανάλωσης και της χρησιμοθηρίας, Ούτε είναι ο ηδονιστής που κυνηγά εμπειρίες απόλαυσης, συσσώρευσης πλούτου ή απόκτησης φήμης και δόξας. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι δουλεύουμε πάνω στην ποίηση του Γ.Σαραντάρη .
Για τον Σαραντάρη ο άνθρωπος αγαπά τη ζωή σαν ένα χαρούμενο ευτυχισμένο παιδί. Δεν νιώθει τη θλίψη της φθοράς του χρόνου γιατί πιστεύει στην αιωνιότητα. Διψά να επικοινωνήσει με ολόκληρο το σύμπαν και πιστεύει βαθιά ότι έχει ένα χρέος να επιτελέσει και αυτό το χρέος δίνει το νόημα αλλά και την ευθύνη στη ζωή του.
Γράφει ο Σαραντάρης σε ένα χειρόγραφο του:
«Όταν μετανιώνουν οι άνθρωποι, θα είναι αργά;
Όχι, δεν θα είναι αργά, για να φορέσουμε την αλήθεια, και να ζήσουμε ξανά αρχίζοντας από την παιδική ηλικία.
Αρκεί να μην έχουμε καταστρέψει ολότελα την παιδική ηλικία …
Αν συμβεί κάτι τέτοιο… δεν χωράει ντροπή. Θα παρακαλέσουμε τα παιδιά να μας οδηγήσουν απ’ το χέρι. Σωτηρία υπάρχει πάντοτε.»
Στην εποχή μας, καταλήξαμε φοβικοί και ανίκανοι να εμπιστευόμαστε, να δεσμευόμαστε υπεύθυνα και να αγαπάμε. Οι σχέσεις και η οικογένεια έχουν πάψει να έχουν συνεκτικό ρόλο στη λειτουργία της κοινωνίας. Η διαπροσωπική συνεύρεση αυτονομήθηκε, έγινε μια εμπειρία σωματική, εύκολης κατανάλωσης, χωρίς δεσμεύσεις, χωρίς διάρκεια, χωρίς επαφή, με εξαρχής χαλαρούς δεσμούς, ώστε να λύνονται εύκολα και ανώδυνα. Η αβεβαιότητα και το συναίσθημα του φόβου, του «κοινωνικού φόβου», αποτελεί το ανυπεράσπιστο κομμάτι της υπαρξιακής μας άγνοιας και κορυφώνεται όταν ο φόβος παραμένει ασαφής και διάχυτος.
Άλλη μια πρόκληση, προέρχεται από την τεχνολογική πρόοδο, η οποία δίνει τη ψευδαίσθηση δύναμης . Είναι τέτοια η έκταση του φαινομένου, που πάρα τις «συνόδους» των «ανεπτυγμένων χωρών», η προστασία της φύσης φαίνεται ανέφικτη. Η αδιαφορία για το περιβάλλον και η οικολογική κρίση είναι κρίση πολιτισμού. Η κυριαρχία των σύγχρονων οπτικοακουστικών μέσων συνέτειναν στη δυσκολία του ανθρώπου να κατανοεί και να κρίνει τις εμπειρίες του και έτσι να περιορίζεται μόνο στο συναισθηματικό και αισθητικό εντυπωσιασμό, χωρίς βιωματική πρόσληψη του κόσμου. Τα κέντρα εκπομπής της πληροφορίας νοηματοδοτούν τα μηνύματα και «ο χρήστης», «ο ακροατής» γίνεται ο παθητικός δέκτης, ο οποίος παραδίδεται απροστάτευτος σε μια χειμαρρώδη ροή εικόνων, εντυπώσεων και πληροφοριών, που δεν έχει τον χρόνο να την επεξεργαστεί νοητικά. Σε αυτό το περιβάλλον, υπάρχει αδυναμία συγκρότησης της ιδιαίτερης ταυτότητας του ανθρώπου, που αλλοιώνεται από το πνεύμα της μαζοποίησης. Ο κατακερματισμένος ανώνυμος εαυτός είναι υποταγμένος σε μία απρόσωπη συλλογικότητα, χωρίς τίποτα το ανθρώπινο. Στο ποίημα«Η εξαίσια ζωή όσων ανθρώπων παλεύουν» ο Σαραντάρης γράφει:
«Η εξαίσια ζωή όσων ανθρώπων παλεύουν
Είναι φωνή που δεν σου τη χαρίζω
Κόσμος ολάκερος να πει το ναι
Να με βιάζει ν' αλλάξω γνώμη
Είμαι κι εγώ σαν εκείνους
Που δεν χαλάν το κέφι τους
Όταν από γκρεμνό κοιτάζουν το θέαμα
Αλαργινό που δεν το ξέρουν τα όνειρα»
Να ονειρεύεσαι σημαίνει να αποδίδεις στη ζωή τη διστακτικότητα της σκιάς και του φωτός, από τα οποία γεννιέται και αναπτύσσεται. Είναι ευχάριστο να σκέπτεσαι το όνειρο ως συγκεχυμένη συγκέντρωση φαντασιακών εικόνων. Είναι, όμως, ακόμη πιο γλυκό να το φαντάζεσαι συναφές με μια ανώτερη έννοια των πραγμάτων.
«Δεν το μαντεύει ο δρόμος της δικής τους μέρας
Πάλι θα έρθω σαν τα σκουλήκια
Σε τούτο το χωράφι που λέγεται γη
Να πω ένα παραμύθι
Να πω τα παραμύθια
Που δεν φτάνει ο άνεμος να πει.»
Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ
