Κριτική για την παράσταση "Γυναικείες Ιστορίες"

Από τη θεατρολόγο Μαρία Μαρή

Το βιβλίο του Γιώργη Μασσαβέτα «Γυναικείες Ιστορίες» περιλαμβάνει 16 βιογραφικά διηγήματα. Το βιβλίο πρωτοεκδόθηκε το 2003 από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα», ενώ επανεκδόθηκε το 2016 από τον «Γαβριηλίδη». Δυστυχώς, οι διάφορες εξελίξεις στο παρελθόν που σχετίζονται με τους εν λόγω εκδοτικούς οίκους καθιστούν δύσκολη την άμεση εύρεση και αγορά του βιβλίου. Ωστόσο δίνεται έτσι στους αναγνώστες μια ευκαιρία για εξερεύνηση στα διάφορα καταστήματα με παλιά και μεταχειρισμένα βιβλία, κυρίως αφού θα έχουν παρακολουθήσει και γοητευτεί από την ομότιτλη παράσταση, που βασίζεται στη συλλογή αυτή και ανεβαίνει στον Πολυχώρο Vault Theatre Plus.

Το βιβλίο μεταφέρεται στο θέατρο σε μια ενιαία παράσταση, σε θεατρική διασκευή– σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά, από το Σάββατο 27 Νοεμβρίου, έως την Κυριακή 27 Φεβρουαρίου, κάθε Σάββατο στις 21:15 και Κυριακή στις 18:15, στον Πολυχώρο VAULT.

Ένα ασβεστωμένο πεζούλι μιας φτωχογειτονιάς στην Κοκκινιά είναι το σημείο συνάντησης μιας γυναικοπαρέας. Στην παράσταση τέσσερεις καρέκλες σε ένα σκηνικό γεμάτο με φωτογραφίες γυναικών από κάθε ιστορική στιγμή της Ελλάδας. Οι ηρωίδες διηγούνται τις δικές τους ιστορίες είτε τις προσωπικές , είτε τις ιστορίες των συγγενών και φίλων και γειτόνων και διαπερνούν όλη την ιστορία της Μεταπολεμικής Ελλάδας, μέσα από τις δικές τους βιωματικές μνήμες, που είναι και μνήμες του συγγραφέα, τον ρόλο του οποίου στην παράσταση έχει ο ίδιος ο σκηνοθέτης, ο Δημήτρης Καρατζιάς.

Ένα τραγούδι, η πρωτότυπη μουσική του Μάνου Αντωνιάδη, με έντονο το παραδοσιακό στοιχείο, ακολουθεί το περιεχόμενο της παράστασης και τις καταβολές των γυναικών αυτών. Είναι περιπαιχτικό, σαρκαστικό, αστείο, πικρό. Το θέμα του είναι χαρούμενο, σχετικό με τη διασκέδαση και τον έρωτα. Μέσα από το τραγούδι παρουσιάζονται και οι τέσσερεις γυναίκες, συστήνονται στη σκηνή μέσω της μουσικής με το ξεχωριστό της μπρίο η καθεμιά, το δικό της ύφος, τα δικά της βιώματα. Τραγουδούν το περιθώριο, το οποίο βιώνουν στην πιο σκληρή του διάσταση και καλούνται μέσα εκεί να επιβιώσουν και να διατηρήσουν τις αξίες τους.

Η Αννέτα, η Βλάχα (Μαρία Γράμψα), που μεγάλωσε το παιδί του παιδιού της σαν δικό της παιδί, που δεν ντράπηκε ποτέ για την καταγωγή της και που διακρινόταν για την αξιοπρέπειά και την εντιμότητά της ,η «Αγία» Ασήμω (Χριστίνα Σαμπανίκου), η καφετζού η Μαριγώ (Κική Μαυρίδου), με την μικρή αναπηρία της σε χέρι και πόδι, καθώς και η πρώην ελευθέρων ηθών Κατινάρα (Φανή Παλιούρα) διατρέχουν την ιστορία της Ελλάδας από το 1944 έως το 1974 με μια υπέροχη θεατρική αφήγηση, ένα υφάδι, ένα υφαντό στον αργαλειό, που στημόνι είναι ο εγγονός- γιος της Αννέτας, ο Γιωργής ( Δημήτρης Καρατζιάς). Όλα αυτά μπροστά σε ένα πηγάδι που μέσα του φιλοξένησε πτώματα διαφορετικών ανθρώπων, ανάλογα με την περίοδο από την Κατοχή, τον Εμφύλιο τα Δεκεμβριανά και τις εξορίες.

Ο Γιωργής, ανακαλεί τις ιστορίες , φέρνει τις ηρωίδες στο σημείο που η εκμυστήρευσή τους γίνεται φυσικά σαν να ακούμε ένα τραγούδι , μια τραγουδιστική ιστορία και εκείνος είναι η άλλη φωνή, ο σχολιασμός, είτε λεκτικός, είτε συγκρατημένα κινησιολογικός, είτε με έκφραση προσώπου. Εκείνες σαν χείμαρρος ξεδιπλώνουν την ιστορία τους. Έχουν ανάγκη να παρουσιάσουν στην σκηνή όλα όσα έχουν ζήσει με γέλια και με κλάματα.

Ο Γιώργης- Γιώργος Μασσαβέτας, ο συγγραφέας, προσκαλεί με μεγάλη επιδεξιότητα επί χάρτου τις μνήμες του, τις γυναίκες που τον καθόρισαν, είτε που τις γνώρισε προσωπικά , είτε μέσα από όσα αυτές οι γυναίκες είπαν για άλλες γυναίκες και για άλλους ανθρώπους που ο Δημήτρης Καρατζιάς, ο σκηνοθέτης, με τη σειρά του, τις καλεί επί σκηνής. Σχολιάζει, νοσταλγεί, ψέγει με διακριτικότητα και μεταβάλλεται από ένα μικρό παιδί σε έναν ενήλικα. Εξαιρετικός. Αναβιώνουν οι φτωχογειτονιές, οι ιστορίες τους, η βία, η πάλη για επιβίωση, η καταπίεση της γυναίκας, ο πόλεμος, η διχόνοια, τα δεκεμβριανά, η χούντα.

Η Αννέτα, η Βλάχα (Μαρία Γράμψα), με προφορά και ύψος ανθρωπιάς διδάσκει ήθος με την συμπεριφορά της. Μια πραγματική αγωνίστρια που η ηθοποιός ερμηνεύει με αλήθεια και ποιότητα. Η μάνα της δεν την άφησε να μάθει γράμματα, για να μην γράφει ραβασάκια και εκείνη έντιμα και με πολύ κόπο προσπάθησε να ανταποκριθεί στις δυσκολίες της ζωής της. Γέννησε 14ωπαιδιά και μεγάλωσε το παιδί του παιδιού της, τον Γιώργη, σαν δικό της παιδί. Τον ανέστησε με το φασολοζούμι της.

Η Ασήμω (Χριστίνα Σαμπανίκου), μια γυναίκα , ταγμένη στο Θεό. Το ντύσιμο, το φέρσιμο και η ιδιοσυγκρασία της είναι εκείνα μιας γυναίκας που διακατέχεται από την αφοσίωση στα θεία.

Η καφετζού η Μαριγώ (Κική Μαυρίδου), λόγω της αναπηρίας της έχει στερηθεί τον έρωτα, γεγονός που την έχει καθορίσει. Η ηθοποιός με μεγάλη ευκρίνεια αποδίδει τον χαρακτήρα και τις λεπτές ιδιαιτερότητές του. Με αδηφάγα μάτια κοιτά τους ερωτευμένους και μέσα της λιμνάζει η ανικανοποίητη επιθυμία.

Η Κατινάρα (Φανή Παλιούρα) με την έντονη προσωπικότητά της, κυριαρχεί μαζί με την Αννέτα στην εξέλιξη της παράστασης. Δίνει μπρίο και ζωντάνια.

Εξαιρετικό το σκηνικό του Γιώργου Λιντζέρη με φωτογραφίες των απανταχού γυναικών, και των αγώνων τους για επιβίωση. Είναι μια δυνατή εισαγωγή στο έργο που θα ακολουθήσει.

Μελετημένη η κίνηση του Έλιο Φοίβος Μπέϊκο οδήγησε σε ένα συγκινητικό αποτέλεσμα, σε μια παράσταση που πραγματικά, μαζί με την σκηνοθεσία του Δημήτρη Καρατζιά και τον φωτισμό του Βαγγέλη Μούντριχα πραγματικά συνεπαίρνει και συγκινεί τον θεατή.

Πληροφορίες για την παράστασηΕδώ