Στίχοι: Μάνος Αντωνιάδης (Τραγούδια έναρξης και τέλους)
Συγγραφέας: Γιώργης Μασσαβέτας
Διασκευή: Δημήτρης Καρατζιάς
Δραματουργική επεξεργασία: Δημήτρης Καρατζιάς
Σκηνοθέτης: Δημήτρης Καρατζιάς
Σκηνογραφία: Γιώργος Λιντζέρης
Κοστούμια: Γιώργος Λιντζέρης
Φωτισμοί: Γιώργος Λιντζέρης
Μουσική σύνθεση: Μάνος Αντωνιάδης (Τραγούδια έναρξης και τέλους)
Κίνηση: Έλιο Φοίβος Μπέϊκο
Ερμηνεύουν: (αλφαβητικά) Μαρία Γράμψα, Δημήτρης Καρατζιάς, Κική Μαυρίδου, Φανή Παλιούρα, Χριστίνα Σαμπανίκου.
Τραγουδούν: Μαρία Γράμψα (Παραδοσιακά τραγούδια)
Περιγραφή
Το βιβλίο του Γιώργη Μασσαβέτα «Γυναικείες Ιστορίες» που περιλαμβάνει 16 βιογραφικά διηγήματα μεταφέρεται στο θέατρο σε μια ενιαία παράσταση, σε θεατρική διασκευή – σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά, από το Σάββατο 27 Νοεμβρίου, έως την Κυριακή 27 Φεβρουαρίου, κάθε Σάββατο στις 21:15 και Κυριακή στις 18:15, στον Πολυχώρο VAULT.
Περισσότερα
Λίγα λόγια για το έργο
Ένα ασβεστωμένο πεζούλι μιας φτωχογειτονιάς στην Κοκκινιά είναι το σημείο συνάντησης μιας γυναικοπαρέας. Εκεί, η Αννέτα η Βλάχα, η «Αγία» Ασήμω, η καφετζού η Μαριγώ και η πρώην ελευθέρων ηθών Κατινάρα, για 30 χρόνια, από το 1944 έως το 1974, μοιράζονται τις χαρές και τις λύπες τους. Αφηγούνται τις δικές τους ιστορίες αλλά και των άλλων γυναικών της γειτονιάς, άλλοτε χαμηλόφωνα και συνωμοτικά κι άλλοτε με γέλια και τραγούδια. Πότε με σκληράδα και πότε με τρυφερότητα. Πάντα όμως με πάθος, χιούμορ κι αυτοσαρκασμό.
Την ώρα που ξετυλίγουν το νήμα της ζωής τους, τις αγωνίες, τα βάσανα, τους έρωτες, τις απώλειες, τα οικογενειακά τους δράματα, ταυτόχρονα ξετυλίγεται και η ιστορία της Μεταπολεμικής Ελλάδας. Μέσα από τις εκμυστηρεύσεις τους μαθαίνουμε τον αγώνα τους για επιβίωση, τους καημούς τους, τα όνειρα για μια καλύτερη ζωή. Όλη την ουσία της ανθρώπινης ζωής, όπως τη βίωσαν οι γυναίκες αυτές. Όπως τη βίωσαν και χιλιάδες άλλες γυναίκες εκείνη την εποχή σε όλη την Ελλάδα. Ίδιες με εκείνες που ακούγαμε από τις γιαγιάδες και τις μανάδες μας όταν ήμασταν παιδιά.
Αστείες και συγκινητικές «Γυναικείες Ιστορίες» που κρυφάκουγε ένας πιτσιρικάς από τις γυναίκες της γειτονιάς του, που συναναστρέφονταν καθημερινά σε ένα πεζούλι στην Κοκκινιά και τις οποίες κατέγραψε, χρόνια μετά, σε 16 βιογραφικά διηγήματα.
Διηγήσεις που περιελάμβαναν από τα πονηρά κουτσομπολιά της γειτονιάς έως τις πιο βαθιές εκμυστηρεύσεις για τις τραγωδίες της ζωής τους.
Όλα αυτά με φόντο τα πέτρινα χρόνια της Μεταπολεμικής Ελλάδας. Μιας χώρας με έντονες κοινωνικοπολιτικές αλλαγές, γεμάτη τραύματα και πληγές, που προσπαθούσε να σταθεί όρθια, μετά από τρεις πολέμους. Με τους χιλιάδες νεκρούς της Κατοχής και με έναν Εμφύλιο που δίχασε και ρήμαξε τον λαό της. Από τα Δεκεμβριανά και τις αγριότητες που ακολούθησαν, τις εκτελέσεις, τις εξορίες και τις φυλακές, μέχρι τη χούντα.
Μέσα από τις ιστορίες αυτών των γυναικών και την αιχμηρή πένα του Γιώργη Μασσαβέτα θίγονται και καυτηριάζονται θέματα όπως η ενδοοικογενειακή βία, η γυναικοκτονία, η σεξουαλική κακοποίηση, η θέση της γυναίκας σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, ο φόβος της κοινωνικής κατακραυγής, τα προξενιά, η πορνεία, η μοιχεία, η υπογεννητικότητα, ο αναλφαβητισμός, η θρησκοληψία, ο κομματικός φανατισμός, οι πολιτικές διαμάχες, οι πληγές του πολέμου, τα εγκλήματα του Εμφυλίου, ο ρατσισμός, η προσφυγιά και πάνω από όλα η μητρότητα.
Οι «Γυναικείες Ιστορίες» είναι ένας ύμνος στη γυναικεία φιλία. Στη Γυναίκα. Στην Ελληνίδα Μάνα. Στη μητρότητα. Στη γυναίκα όπου το τετριμμένο ρητό “του παιδιού μου το παιδί, δυο φορές παιδί μου”, παίρνει σάρκα και οστά στα λόγια και στις πράξεις μια αγράμματης Αρβανίτισσας γριάς, που δεν την άφησε η μητέρα της να πάει σχολείο και να μάθει γράμματα, για να μην μάθει να κάνει ραβασάκια και να πιάσει αγαπητικούς!
Μια παράσταση φόρος τιμής στα παιδικά μας χρόνια. Στις μανάδες και γιαγιάδες μας, που με τόσο μόχθο, κόπο και στερήσεις, αλλά πάνω από όλα αγάπη, μεγάλωσαν τα παιδιά και τα εγγόνια τους.
* Η παράσταση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Διδασκαλία τραγουδιών: Μάνος Αντωνιάδης – Μαρία Γράμψα
Βοηθός σκηνογράφου: Ανθή Βελουδογιάννη Παρασκευά
Βοηθοί Φωτιστή: Χριστίνα Φυλακτοπούλου / Θοδωρής Μαργαρίτης
Σύμβουλος Δραματουργίας: Λεωνίδας Παπαδόπουλος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Βαγγέλης Λάσκαρης
Β' Βοηθός Σκηνοθέτη: Αλεξάνδρα Γαϊδατζή
Κινηματογραφιστής - μοντέρ / trailer παράστασης: Στέφανος Κοσμίδης (ORKI)
Αφίσα Παράστασης: Γιάννης Κεντρωτάς
Τεχνικός Ήχου & Φώτων - Φωτογραφίες παράστασης: Χριστίνα Φυλακτοπούλου
Διεύθυνση Παραγωγής: Δήμητρα Γεωργοπούλου
Επικοινωνία - Προώθηση παράστασης: Χρύσα Ματσαγκάνη
Παραγωγή: Καλλιτεχνικές Επιχειρήσεις Ε. Αντωνιάδης & ΣΙΑ ΟΕ / VAULT Theatre Plus
*Ευχαριστούμε τους Γιώργο Νικολαΐδη και Αλέξανδρο Λύκο για τις κομμώσεις των ηθοποιών.
Λίγα λόγια για το συγγραφέα
Δημοσιογράφος και λογοτέχνης. Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1944 και μεγάλωσε στην Κοκκινιά. Θεωρείται «Ιστορικός» δημοσιογράφος, τόσο για την πολύχρονη παρουσία του στον τύπο (από το 1958 έως σήμερα), όσο και για την πολύτιμη εμπειρία που η ζωή και το επάγγελμα του χάρισαν. Γνωστός περισσότερο από τα χρονογραφήματα του που αποτελούν χρόνια τώρα, ένα ιστορικό δημοσιογραφικό βήμα ελεύθερης έκφρασης και δημοκρατικού ήθους.
Υπήρξε πολιτικός συντάκτης, αρθρογράφος και αρχισυντάκτης σε πολλές εφημερίδες. Ξεχώρισε όμως για τα χρονογραφήματά του, κυρίως στην Ελευθεροτυπία τη δεκαετία του '80, τα οποία κυκλοφόρησαν σε πέντε βιβλία: «Στη μάχη για την Αλλαγή», «Καλημέρα, κ. Πρόεδρε», «Καληνύχτα, κ. Πρόεδρε», «Καλημέρα, Πολίτη», «Η κληρονομιά του Ανδρέα».
Έχει εκδόσει τις ποιητικές συλλογές «Φιλήσυχοι πολίτες» και «Κατάθεση ψυχής», το παιδικό βιβλίο «Των οσπρίων n γιορτή» και τα αστυνομικά μυθιστορήματα «Η κόκκινη Δράκαινα» & το «Έγκλημα στα Μανιάτικα».
Το 2016 εκδόθηκε η συλλογή βιωματικών διηγημάτων «Γυναικείες ιστορίες» από τις εκδόσεις «Γαβριηλίδη», για την οποία ο Μίμης Ανδρουλάκης τον χαρακτήρισε «Κάρολο Ντίκενς της Ελλάδας».
Έχει τιμηθεί για τη στήλη «Καλημέρα, κ. Πρόεδρε» με το βραβείο του Ιδρύματος Μπότση, με τη δημόσια μάλιστα παραίνεση του Κωνσταντίνου Καραμανλή «όχι μόνο να τον διαβάζετε, αλλά να τον μελετάτε». Υπήρξε υποψήφιος της Ενωμένης Αριστεράς το 1974 στη Φωκίδα και του ΠΑΣΟΚ το 1981 στην Β' Πειραιά. Το 1987 διεγράφη από την Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ λόγω της κριτικής που ασκούσε από τη στήλη του «Καλημέρα κ. Πρόεδρε» στην Ελευθεροτυπία.
Η στήλη «Καλημέρα, κ. Πρόεδρε», δημοσιεύεται ακόμη και σήμερα καθημερινά σε δεκάδες περιφερειακές εφημερίδες.
Γράφτηκαν για το βιβλίο
...«Ο Γ. Μασσαβέτας ανήκει στη γενιά των δημοσιογράφων που εμείς διαβάζαμε με δέος. Κι αν υπήρχαν αφίσες δημοσιογράφων, όπως των καλλιτεχνών, θα ήθελα μία δική του στο δωμάτιό μου!»... Κώστας Γιαννακίδης
...«Ο Γιώργης Μασσαβέτας είναι ο Κάρολος Ντίκενς της Ελλάδας»... Μίμης Ανδρουλάκης
...«Το βιβλίο αυτό είναι ένα στολίδι της λογοτεχνίας. Είναι αυτοβιογραφικό, αλλά έχει μια διαφορά, από τις συνηθισμένες αυτοβιογραφίες... γιατί σε συνεπαίρνουν, σε ταξιδεύουν οι άλλοι ήρωες, που έχουν τον πρώτο λόγο. Ο Γιώργης είναι ένας φωτογράφος της ανθρώπινης ψυχής με ένα ιδιαίτερο και μοναδικό ταλέντο. Χτυπά κατευθείαν στο στόχο. Απομονώνει την ουσία. Και την ανασύρει. Τα κείμενα του έχουν ένα άρωμα τρυφερότητας, ποίησης και ανθρωπιάς. Οπως ακριβώς είναι και ο χαρακτήρας του. Και κάτι άλλο επίσης που χαρακτηρίζει την καλή λογοτεχνία, που είναι πολύ δύσκολο, θέλει πολύ ταλέντο, είναι η οικονομία του λόγου… Σ’ αυτό το βιβλίο, δεν υπάρχει ούτε μια στίξη περιττή»... Αλκυόνη Παπαδάκη
...«Με τις «Γυναικείες Ιστορίες», ο Μασσαβέτας κάνει το πιο γερό άλμα στην καριέρα του, δίνοντας στα Γράμματα μια γενναία κατάθεση ψυχής. Οι περιγραφές του, κυρίως αυτές που αφορούν την ΜΑΝΑ, που ήταν στην ουσία η γιαγιά του, συγκλονίζουν. Άλλωστε, όσα καταθέτει, τολμώ να θεωρήσω ότι μπορούν να σταθούν με αξιώσεις δίπλα στο μοναδικό «Τρίτο Στεφάνι» του Ταχτσή, με δεδομένο ότι οι δύο συγγραφείς σκύβουν για τα καλά μέσα στην ψυχή τους προκειμένου να μπορέσουν να βρουν διέξοδο στο όποιο φορτίο τούς έκαιγε στην νεανική ζωή τους. Ο Μασσαβέτας, ο Μουρσελάς και ο Χαριτόπουλος θεωρούνται οι κορυφαίοι γραφιάδες της γενιάς του ’60 και μαζί με τον ποιητή Γιώργο Χρονά αποτελούν τον πυρήνα της λογοτεχνικής παραγωγής των τελευταίων σαράντα χρόνων. Το βιβλίο του δεν περιγράφεται. Διαβάζεται. Απολαμβάνεται. Αποκτήστε το»... Γιώργος Αρκουλής
*ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ
*Κατά την είσοδό τους στο θέατρο οι θεατές οφείλουν να επιδεικνύουν πιστοποιητικό εμβολιασμού ή νόσησης, καθώς και πιστοποιητικό ταυτοπροσωπίας (αστυνομική ταυτότητα, διαβατήριο, δίπλωμα οδήγησης). Στη παράσταση θα τηρηθούν όλα τα προβλεπόμενα μέτρα προστασίας από τον Covid-19.
Από τη θεατρολόγο Μαρία Μαρή
Το βιβλίο του Γιώργη Μασσαβέτα «Γυναικείες Ιστορίες» περιλαμβάνει 16 βιογραφικά διηγήματα. Το βιβλίο πρωτοεκδόθηκε το 2003 από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα», ενώ επανεκδόθηκε το 2016 από τον «Γαβριηλίδη». Δυστυχώς, οι διάφορες εξελίξεις στο παρελθόν που σχετίζονται με τους εν λόγω εκδοτικούς οίκους καθιστούν δύσκολη την άμεση εύρεση και αγορά του βιβλίου. Ωστόσο δίνεται έτσι στους αναγνώστες μια ευκαιρία για εξερεύνηση στα διάφορα καταστήματα με παλιά και μεταχειρισμένα βιβλία, κυρίως αφού θα έχουν παρακολουθήσει και γοητευτεί από την ομότιτλη παράσταση, που βασίζεται στη συλλογή αυτή και ανεβαίνει στον Πολυχώρο Vault Theatre Plus.
Το βιβλίο μεταφέρεται στο θέατρο σε μια ενιαία παράσταση, σε θεατρική διασκευή– σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά, από το Σάββατο 27 Νοεμβρίου, έως την Κυριακή 27 Φεβρουαρίου, κάθε Σάββατο στις 21:15 και Κυριακή στις 18:15, στον Πολυχώρο VAULT.
Ένα ασβεστωμένο πεζούλι μιας φτωχογειτονιάς στην Κοκκινιά είναι το σημείο συνάντησης μιας γυναικοπαρέας. Στην παράσταση τέσσερεις καρέκλες σε ένα σκηνικό γεμάτο με φωτογραφίες γυναικών από κάθε ιστορική στιγμή της Ελλάδας. Οι ηρωίδες διηγούνται τις δικές τους ιστορίες είτε τις προσωπικές , είτε τις ιστορίες των συγγενών και φίλων και γειτόνων και διαπερνούν όλη την ιστορία της Μεταπολεμικής Ελλάδας, μέσα από τις δικές τους βιωματικές μνήμες, που είναι και μνήμες του συγγραφέα, τον ρόλο του οποίου στην παράσταση έχει ο ίδιος ο σκηνοθέτης, ο Δημήτρης Καρατζιάς.
Ένα τραγούδι, η πρωτότυπη μουσική του Μάνου Αντωνιάδη, με έντονο το παραδοσιακό στοιχείο, ακολουθεί το περιεχόμενο της παράστασης και τις καταβολές των γυναικών αυτών. Είναι περιπαιχτικό, σαρκαστικό, αστείο, πικρό. Το θέμα του είναι χαρούμενο, σχετικό με τη διασκέδαση και τον έρωτα. Μέσα από το τραγούδι παρουσιάζονται και οι τέσσερεις γυναίκες, συστήνονται στη σκηνή μέσω της μουσικής με το ξεχωριστό της μπρίο η καθεμιά, το δικό της ύφος, τα δικά της βιώματα. Τραγουδούν το περιθώριο, το οποίο βιώνουν στην πιο σκληρή του διάσταση και καλούνται μέσα εκεί να επιβιώσουν και να διατηρήσουν τις αξίες τους.
Η Αννέτα, η Βλάχα (Μαρία Γράμψα), που μεγάλωσε το παιδί του παιδιού της σαν δικό της παιδί, που δεν ντράπηκε ποτέ για την καταγωγή της και που διακρινόταν για την αξιοπρέπειά και την εντιμότητά της ,η «Αγία» Ασήμω (Χριστίνα Σαμπανίκου), η καφετζού η Μαριγώ (Κική Μαυρίδου), με την μικρή αναπηρία της σε χέρι και πόδι, καθώς και η πρώην ελευθέρων ηθών Κατινάρα (Φανή Παλιούρα) διατρέχουν την ιστορία της Ελλάδας από το 1944 έως το 1974 με μια υπέροχη θεατρική αφήγηση, ένα υφάδι, ένα υφαντό στον αργαλειό, που στημόνι είναι ο εγγονός- γιος της Αννέτας, ο Γιωργής ( Δημήτρης Καρατζιάς). Όλα αυτά μπροστά σε ένα πηγάδι που μέσα του φιλοξένησε πτώματα διαφορετικών ανθρώπων, ανάλογα με την περίοδο από την Κατοχή, τον Εμφύλιο τα Δεκεμβριανά και τις εξορίες.
Ο Γιωργής, ανακαλεί τις ιστορίες , φέρνει τις ηρωίδες στο σημείο που η εκμυστήρευσή τους γίνεται φυσικά σαν να ακούμε ένα τραγούδι , μια τραγουδιστική ιστορία και εκείνος είναι η άλλη φωνή, ο σχολιασμός, είτε λεκτικός, είτε συγκρατημένα κινησιολογικός, είτε με έκφραση προσώπου. Εκείνες σαν χείμαρρος ξεδιπλώνουν την ιστορία τους. Έχουν ανάγκη να παρουσιάσουν στην σκηνή όλα όσα έχουν ζήσει με γέλια και με κλάματα.
Ο Γιώργης- Γιώργος Μασσαβέτας, ο συγγραφέας, προσκαλεί με μεγάλη επιδεξιότητα επί χάρτου τις μνήμες του, τις γυναίκες που τον καθόρισαν, είτε που τις γνώρισε προσωπικά , είτε μέσα από όσα αυτές οι γυναίκες είπαν για άλλες γυναίκες και για άλλους ανθρώπους που ο Δημήτρης Καρατζιάς, ο σκηνοθέτης, με τη σειρά του, τις καλεί επί σκηνής. Σχολιάζει, νοσταλγεί, ψέγει με διακριτικότητα και μεταβάλλεται από ένα μικρό παιδί σε έναν ενήλικα. Εξαιρετικός. Αναβιώνουν οι φτωχογειτονιές, οι ιστορίες τους, η βία, η πάλη για επιβίωση, η καταπίεση της γυναίκας, ο πόλεμος, η διχόνοια, τα δεκεμβριανά, η χούντα.
Η Αννέτα, η Βλάχα (Μαρία Γράμψα), με προφορά και ύψος ανθρωπιάς διδάσκει ήθος με την συμπεριφορά της. Μια πραγματική αγωνίστρια που η ηθοποιός ερμηνεύει με αλήθεια και ποιότητα. Η μάνα της δεν την άφησε να μάθει γράμματα, για να μην γράφει ραβασάκια και εκείνη έντιμα και με πολύ κόπο προσπάθησε να ανταποκριθεί στις δυσκολίες της ζωής της. Γέννησε 14ωπαιδιά και μεγάλωσε το παιδί του παιδιού της, τον Γιώργη, σαν δικό της παιδί. Τον ανέστησε με το φασολοζούμι της.
Η Ασήμω (Χριστίνα Σαμπανίκου), μια γυναίκα , ταγμένη στο Θεό. Το ντύσιμο, το φέρσιμο και η ιδιοσυγκρασία της είναι εκείνα μιας γυναίκας που διακατέχεται από την αφοσίωση στα θεία.
Η καφετζού η Μαριγώ (Κική Μαυρίδου), λόγω της αναπηρίας της έχει στερηθεί τον έρωτα, γεγονός που την έχει καθορίσει. Η ηθοποιός με μεγάλη ευκρίνεια αποδίδει τον χαρακτήρα και τις λεπτές ιδιαιτερότητές του. Με αδηφάγα μάτια κοιτά τους ερωτευμένους και μέσα της λιμνάζει η ανικανοποίητη επιθυμία.
Η Κατινάρα (Φανή Παλιούρα) με την έντονη προσωπικότητά της, κυριαρχεί μαζί με την Αννέτα στην εξέλιξη της παράστασης. Δίνει μπρίο και ζωντάνια.
Εξαιρετικό το σκηνικό του Γιώργου Λιντζέρη με φωτογραφίες των απανταχού γυναικών, και των αγώνων τους για επιβίωση. Είναι μια δυνατή εισαγωγή στο έργο που θα ακολουθήσει.
Μελετημένη η κίνηση του Έλιο Φοίβος Μπέϊκο οδήγησε σε ένα συγκινητικό αποτέλεσμα, σε μια παράσταση που πραγματικά, μαζί με την σκηνοθεσία του Δημήτρη Καρατζιά και τον φωτισμό του Βαγγέλη Μούντριχα πραγματικά συνεπαίρνει και συγκινεί τον θεατή.