Σκηνοθέτης: Konstantin Bogomolov
Ερμηνεύουν: Igor Mirkurbanov, Roza Khairullina, Philipp Yankovsky, Konstantin Bogomolov, Alexey Kravchenko, Darya Moroz, Aleksandra Rebenok, Marina Zudina, Natalia Kudryashova, Maxim Matveev, Pavel Chinarev, Danil Steklov, Nadezhda Borisova, Maria Karpova, Svetlana Kolpakova, Artem Panchyk, Vladimir Panchyk
Περιγραφή
Oι «Αδερφοί Καραμάζοφ», το μεγαλειώδες κύκνειο άσμα του Ντοστογιέφσκι, σε μια πεντάωρη, ανατρεπτική και ακατάλληλη για ανηλίκους παράσταση από τον Konstantin Bogomolov.
Περισσότερα
Chekhov Moscow Art Theater
Η πρώτη μεγάλη παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για τη νέα χρονιά είναι η πολυσυζητημένη παράσταση του ιστορικού θιάσου του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας: Οι Καραμάζοφ του Κονσταντίν Μπογκομόλοφ ταξιδεύουν, ύστερα από πρόσκληση της Στέγης, από 3 έως 6 Ιανουαρίου 2016. H παράσταση παίζεται για πρώτη φορά εκτός ρωσικών συνόρων.
Αισθητικά αντισυμβατική, πολιτικά ανήσυχη και ακατάλληλη για ανηλίκους, η παράσταση του Κονσταντίν Μπογκομόλοφ μεταφέρει τους Αδερφούς Καραμάζοφ από τη Ρωσία του ύστερου 19ου αιώνα και της κατάργησης της δουλοπαροικίας σε εκείνη της σημερινής μπουρζουαζίας των ολιγαρχών, για να στηλιτεύσει με μαύρο χιούμορ την τωρινή κοινωνική και ηθική παρακμή. Η λέξη «Αδερφοί» φεύγει από τον τίτλο και ο νεότερος από τους Καραμάζοφ ερμηνεύεται από γυναίκα ηθοποιό. Γιατί ο εμφύλιος αλληλοσπαραγμός δεν αφορά μόνο μία οικογένεια ή αποκλειστικά το ανδρικό φύλο, αλλά όλη την ανθρωπότητα.
Σε ένα κατάμαυρο lounge, σαν προθάλαμο VIP μαυσωλείου, με εταιρικά γραφεία, μαρμάρινες επενδύσεις, chesterfield καναπέδες και οθόνες plasma, όπου προβάλλονται, κινηματογραφημένες σε πραγματικό χρόνο, οι εκφράσεις των ηθοποιών, ο δολοφονημένος πατέρας Καραμάζοφ κείτεται εντός ενός hi-tech μηχανήματος σολάριουμ. Αλλόκοτες φιγούρες παρελαύνουν και παράδοξες μουσικές ακούγονται: από ρώσικη ποπ μέχρι μπαλάντες του Freddie Mercury και του Nick Cave.
Ακραίες προσωπικότητες και οριακές σχέσεις. Αστυνομικό μυστήριο και δικαστική πλοκή γύρω από μια στυγερή πατροκτονία. Ερωτικές ίντριγκες και πυρετικοί λόγοι περί δικαιοσύνης, ηθικής, ελεύθερης βούλησης, πίστης, ηδονής και ακολασίας. Στους Αδερφούς Καραμάζοφ (1880), ο Ντοστογιέφσκι διερευνά τη σύνθετη και αντιφατική φύση του ανθρώπου μέσα από την ιστορία του κτηνώδους Φιοντόρ Παύλοβιτς Καραμάζοφ και των γιων του.
Περισσότερες πληροφορίες
Η πατροκτονία αποτελεί σταθερό μοτίβο στο έργο του Ντοστογιέφσκι και τον κεντρικό άξονα των Αδερφών Καραμάζοφ. Μάλιστα, ο Sigmund Freud δημοσίευσε το 1928 τη μελέτη Ο Ντοστογιέφσκι και η πατροκτονία, όπου εξετάζει με ψυχαναλυτικούς όρους την προσωπικότητα του Ντοστογιέφσκι.
Άνθρωπος οξύθυμος και τυραννικός, o πατέρας του Ντοστογιέφσκι, Μιχαήλ Αντρέγεβιτς, στρατιωτικός ιατρός, διευθυντής πτωχοκομείου και έπειτα κτηματίας, δολοφονήθηκε το 1839 από χωρικούς.
Οι Αδερφοί Καραμάζοφ γράφονταν και δημοσιεύονταν σε συνέχειες, από το 1879 έως το 1880, στο λογοτεχνικό περιοδικό «Ο Ρώσος Αγγελιοφόρος». Ο Ντοστογιέφσκι επιθυμούσε να αποτελέσουν το πρώτο μέρος μιας επικής τριλογίας με τίτλο Η ζωή ενός μεγάλου αμαρτωλού. Ο θάνατός του, το 1881, σε ηλικία εξήντα ετών, δεν του επέτρεψε να κάνει πράξη την πρόθεσή του.
Οι Αδερφοί Καραμάζοφ συγκαταλέγονται στα αγαπημένα μυθιστορήματα του Franz Kafka, του Albert Einstein, του Ludwig Wittgenstein, του Martin Heidegger, του Albert Camus, του James Joyce και του Φρόυντ.
Το Θέατρο Τέχνης της Μόσχας ιδρύθηκε το 1898 από τους Konstantin Stanislavski και Vladimir Nemirovich-Danchenko και συνδέθηκε ευθύς αμέσως με τη μεγάλη επιτυχία της παράστασης του Γλάρου (1898) του Anton Chekhov, σε σκηνοθεσία του Στανισλάφσκι. Σε αυτό το θέατρο έκαναν πρεμιέρα όλα τα μετέπειτα έργα του Τσέχοφ (Θείος Βάνιας, Τρεις αδερφές, Βυσσινόκηπος), σε αυτό εφαρμόστηκε η περίφημη μέθοδος υποκριτικής του Στανισλάφσκι, σε αυτό σφυρηλατήθηκε η ιδέα του ensemble ηθοποιών με ενιαίο ερμηνευτικό κώδικα και σε αυτό, με τον Στανισλάφσκι, εγκαινιάστηκε ο αιώνας του σκηνοθέτη. Το θέατρο διανύει την 117η σαιζόν λειτουργίας του και έμβλημά του εξακολουθεί να είναι ένας γλάρος με ανοιχτές φτερούγες.
Ο Yul Brynner ερμήνευσε τον Ντμίτρι, τον μεγαλύτερο από τους Αδερφούς Καραμάζοφ, στην ομώνυμη ταινία του 1958. Συμπτωματικά, ο πατέρας του Μπρύννερ εγκατέλειψε την οικογένειά του, το 1923, όταν ακόμα ζούσαν στη Ρωσία, για τα μάτια μιας ηθοποιού του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας.
Ο Κονσταντίν Μπογκομόλοφ, ως σκηνοθέτης, συγγραφέας, ενίοτε ακόμη και ως ηθοποιός (όταν ένας από τους πρωταγωνιστές στους Καραμάζοφ αρρώστησε, τον αντικατέστησε ο ίδιος!), έχει λάβει αρκετά βραβεία στην πατρίδα του, έχει υπάρξει πολλές φορές υποψήφιος για το Εθνικό Βραβείο «Χρυσή Μάσκα» και έχει παρουσιάσει τη δουλειά του σε ευρωπαϊκά θέατρα και διεθνή φεστιβάλ θεάτρου, όπως το Εθνικό Θέατρο της Πολωνίας στη Βαρσοβία, το Festwochen στη Βιέννη και το Theatterformen στο Ανόβερο.
Ανεβάζοντας τον Ιδανικό σύζυγο του Oscar Wilde σαν trash κωμωδία ή παρουσιάζοντας τον Βασιλιά Ληρ ως καρκινοπαθή γυναίκα, ο Κονσταντίν Μπογκομόλοφ (γενν. 1975) θεωρείται ένας από τους πιο ριζοσπαστικούς σκηνοθέτες του ρώσικου θεάτρου. Οι Καραμάζοφ, με υπότιτλο Μια ονειροφαντασία του σκηνοθέτη Κ. Μπογκομόλοφ, αποτελούν την τέταρτη συνεργασία του με το Θέατρο Τέχνης της Μόσχας.
Σκηνοθεσία: Konstantin Bogomolov
Σκηνογραφία: Larisa Lomakina
Φωτισμοί: Damir Ismagilov
Σχεδιασμός βίντεο: Alexander Simonov
Διεύθυνση σκηνής: Irena Arkhangelskaya
ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
-Δευτέρα 4 Ιανουαρίου
Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές
-Τρίτη 5 Ιανουαρίου
Masterclass θεάτρου με τον Konstantin Bogomolov Chekhov
Από τον Τιμόθεο Μαυρόπουλο (Υποψήφιος διδάκτωρ της Stockholm School of Economics)
Ποιότητα της ονειροφαντασίας από το Θέατρο Τέχνης Μόσχας
Το ατίθασο παιδί του Ρωσικού θεατρικού γίγνεσθαι, ο Κονσταντίν Μπογκομόλοφ... είχε επιτυχία στην ανάγνωση της δικής του Βίβλου.
Η σκηνοθεσία των «Αδελφών Καραμάζοφ» χαρακτηρίζεται από την Ποιότητά της. Η απόδωση της (μη) εξέλιξης του Ρωσικού βίου και της χρονικής στασιμότητάς του φαίνεται στην αδυναμία των πολυμέσων και της μετανεωτερικής διακόσμησης – δερμάτινους καναπέδες δίπλα σε μια μοντέρνα κουζίνα – να διαβάλλει το άχρονο πάθος των «Αδελφών». Η πεντάωρη αναπαράσταση της άχρονης ρωσικής πραγματικότητας αποτελεί ένα επίτευγμα.
Το ντοστογιεφσκικό σύμπαν έχει βέβαια δικούς του κανόνες. Ο Μπογκομόλοφ τους παραβιάζει με τη λεσβιακή εκδοχή του διαλόγου της Κατερίνας με τη Γκρούσενκα, την σαδιστική ορμή που δέχεται ο ζωντανός Μίτια Καραμάζοφ και τη νεκροφιλική ώθηση που δέχεται ο κουστουμάτος στο χώμα Φιόντορ Πάβλοβιτς, την εισβολή μουσικής εύρους από Vysotsky μέχρι Verka Serduchka (σα να λέμε από Αλεξίου μέχρι Πάμελα), την αυτοκτονία του «Αγίου» Καραμάζοφ, του Αλιόσα, κάτι που υποδηλώνει έναν αυθορμητισμό στην ερμηνεία... Εξάλλου, οι «Αδελφοί Καραμάζοφ» έπρεπε να αποτελέσουν μέρος ενός μεγαλύτερου έργου με τίτλο «Η Ιστορία του Μεγάλου Αμαρτωλού», όπου ο Αλιόσα Καραμάζοφ προοριζόταν από τον ίδιο τον Ντοστογιέφσκι για μια «εξέχουσα» αποστολή... δολοφονίας του Τσάρου. Να σημειωθεί επίσης ότι η αυτοκτονία του Αλιόσα, που με τη Σισύφια υπομονή κουβαλά τον δικό του σταυρό, μπορεί να προκαλεί συνειρμούς με την αυτοκτονία του Σταυρόγκιν στους «Δαιμονισμένους». Αυτό όμως είναι άλλου παπά ευαγγέλιο, ας μην ανοίξουμε το θέμα.
Ο Μπογκομόλοβ παραθέτει ολοκληρωμένα την ιστορία των Καραμάζοβ, κάτι που ο ίδιος ο πρωτοδημιουργός τους ο Ντοστογιέφσκι δεν πρόλαβε να κάνει. Ο έξυπνος υπότιτλος της παράστασης – «Μια ονειροφαντασία του σκηνοθέτη Κ. Μπογκομόλοφ» – προστατεύει τον σκηνοθέτη-ερμηνέα από υπερβολικές κριτικές. Ο ίδιος σε μια σοφιστικέ εκπομπή της Ρωσικής τηλεόρασης υποστήριξε ότι το 85% των διαλόγων της παράστασης είναι παρμένες απευθείας από το άγιο πρωτότυπο των «Καραμάζοβ». Εξαιρετικός ο Ίγκορ Μιρκουρμπάνοφ στο ρόλο του Φιόντορ Πάβλοβιτς, πατέρα Καραμάζοφ: Πάθος και Οργή. Ο Έλληνας θεατής ωστόσο έπρεπε να μαντέψει παραδέιγματος χάριν ότι ο Ιβάν Κραμάζοφ σε διάλογό του με τον πραγματοφανταστικό υπηρέτη του διαβόλου ρωτάει: «Υπάρχει άραγε Θεός;». Η ελληνική μετάφραση; «Υπάρχει Θεός.» Έτσι, καταφατικά. Οι παραγωγοί της παράστασης σε αυτή και μια σειρά άλλων περιπτώσεων θα έπρεπε να φροντίζουν καλύτερα τον Έλληνα θεατή δίνοντάς του μια σωστότερη μετάφραση, εκτός κι αν ο σκοπός ήταν ο θεατής να σχίσει την όραση και την ακοή του, αναπτύσσοντας έτσι μια πρωτόγνωρη διορατικότητα. Θα μπορούσε η διορατικότητα του θεατή να βοηθηθεί από τις δύο τεράστιες τηλεοράσεις plasma στη σκηνή... (Ποιός ξέρει... ρητορική «;»).
Η μεγαλύτερη (αρνητική;) έκπληξη: ο Μέγας Ιεροεξεταστής, το κερασάκι και το ζουμί του έργου που... απουσιάζει. «Διορθώσαμε το έργο Σου και το βασίσαμε στο θαύμα, στο μυστήριο και στην αυθεντία. Και χάρηκαν οι άνθρωποι, διότι πάλι σαν κοπάδι τους οδηγούν», έλεγε ο Μέγας. Ο σκηνοθέτης μάλλον δεν ήθελε να γίνει ιεροεξεταστής-ιεροερμηνευτής, γι΄αυτό και τον απέφυγε. Το κατά πόσο αυτό βελτίωσε την παράσταση, ας το κρίνουν οι θεατές.
Τα τελευταία λόγια του ο νεκρός πατέρας Καραμάζοφ τα είπε τραγουδώντας: «Σ’ αγαπάω ζωή.. και ελπίζω πως το συναίσθημα είναι αμοιβαίο».
Εμείς καλοσωρίζουμε το σύγχρονο Ρωσικό θέατρο στην Ελλάδα, αλλά θα θέλαμε να υπάρχει και μια θετικότερη πρόθεση για επικοινωνία μετά την παράσταση, ένας εκτενέστερος διάλογος με το κοινό. Είπαμε... αμοιβαίο το συναίσθημα.