Κριτική για την παράσταση "Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα;"

Από την θεατρολόγο Μαρία Μαρή

Ένα έργο σύγχρονο που καταπιάνεται με τις ιδιαιτερότητες, καθώς παρουσιάζει ένα φαινόμενο το οποίο καταγράφεται καθημερινά στην εποχή μας. Άτομα με μια ιδιάζουσα αντίληψη. Καθένας μας μήπως δεν βλέπει τον κόσμο μέσα απ’ τη δική του οπτική; Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα προικισμένο από τη φύση παιδί που διαθέτει τον προσωπικό του κώδικα επικοινωνίας κι ερμηνείας των πραγμάτων,  αποτελώντας τον άξονα αναφοράς μιας παράστασης η οποία λειτουργεί συνολικά αφού στη ροή της αποτυπώνεται και σκηνογραφικά η προσπάθεια αυτού του παιδιού να βάλει σε σειρά τα κουτάκια της σκέψης του. Κάθε συνείδηση έχει έναν μοναδικό τρόπο για να περιεργάζεται και να αποκωδικοποιεί την πραγματικότητα.

Στο έργο αυτό παρακολουθούμε μια υψηλή διάνοια, που διέπεται απ’ τις δικές της νόρμες. Κάποιος άλλος λειτουργεί διαφορετικά. Σ’ αυτό το πλαίσιο καλούμαστε να συμβιώσουμε με όλους τους δυνατούς τρόπους κάτι που συνιστά την αρχή της αποδοχής. Όλα τα δάκτυλα είναι πολύτιμα. Οι βλέποντες και οι μη βλέποντες, οι ακούοντες και η μη ακούοντες. Και αυτό συνεχίζεται σε μια ατέλειωτη αλυσίδα με αντιφάσεις, αντιθέσεις και κάθε λογής εμπόδια, όλα υπολογίσιμα και σεβαστά. Όλοι αυτοί οι ξεχωριστοί άνθρωποι έχουν καταστεί θύματα διακρίσεων, βίας και ρατσιστικών συμπεριφορών ακόμα και σε ενδοοικογενειακό επίπεδο. Μαρτυρία τέτοιων κρουσμάτων είναι το ημερολόγιο που κρατά ο Κρίστοφερ, με την ενθάρρυνση της δασκάλας του, της καλής αυτής νεράιδας, που πάντα τον στηρίζει. Είναι η εκπαίδευσή της τέτοια ή μήπως το ειδικό της ενδιαφέρον; Όπως και να έχει έχουμε χρέος όλοι να εκπαιδευτούμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Η σύγχυση που προκαλείται στο παιδί από την έλλειψη ορίων και σεβασμού της προσωπικότητάς του, είναι τεράστια και εκδηλώνεται με την κίνηση όλων των μελών του θιάσου. Ο φόβος, ο πανικός, η στενοχώρια.

Ο Κρίστοφερ, μεγάλος θαυμαστής του Σέρλοκ Χολμς, ταράζεται όταν ανακαλύπτει στον κήπο της γειτόνισσάς του τον σκύλο της Ουέλλινγκτον, σκοτωμένο με ένα δικράνι. Χαράζει το περίγραμμα του σκύλου στο δάπεδο και ενώ είναι σοκαρισμένος, αποφασίζει να ανακαλύψει τον δολοφόνο. Ωστόσο εμφανίζεται ως ο πρώτος ύποπτος καθώς η γειτόνισσα τον κατηγορεί ενώ εκείνος διαβεβαιώνει τους πάντες ότι δε λέει ψέματα και ότι δεν είναι αυτός που σκότωσε τον Ουέλλινγκτον. Εδώ φαίνεται, αποκαλύπτεται ο ρατσισμός και η προκατάληψη προς ένα «ιδιαίτερο» παιδί.

Ο Κρίστοφερ είναι 15 χρονών, 3 μηνών και 3 ημερών, όπως χαρακτηριστικά λέει. Ξέρει όλες τις χώρες του κόσμου με τις πρωτεύουσες τους και όλους τους πρώτους αριθμούς μέχρι το 7.507. Αγαπάει το κόκκινο χρώμα, τα μαθηματικά, τον Σέρλοκ Χολμς και τις μηχανές. Αλλά δεν του αρέσει να τον ακουμπούν. Είναι μια μαθηματική ιδιοφυΐα, αλλά αντιλαμβάνεται κάπως διαφορετικά την πραγματικότητα. Αυτό δυσκολεύει τους γονείς του, τους αστυνομικούς, τη γειτόνισσα και βέβαια το σχολείο.

Η παράσταση έχει καθηλωτικό ρυθμό. Κομβικό σημείο η μετακίνηση των κύβων με την εμπλοκή και των υπολοίπων μελών του θιάσου. Οι ηθοποιοί όταν δεν παίζουν είναι στις μπροστινές θέσεις, γεγονός που κάνει το έργο να αφορά όλους τους θεατές, είτε γιατί μπορεί να συναναστρέφονται ένα τέτοιο άνθρωπο είτε γιατί καθένας τους μπορεί να είναι εκείνος ένα τέτοιο άτομο.

Το λιτό σκηνικό της Μαγδαληνής Αυγερινού, αλλά και η μοντέρνα δομή του και η διαστημική, συμπαντική προέκτασή του αποδίδει ακριβώς τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο εγκέφαλος του παιδιού αυτού, που αντιλαμβάνεται τα πάντα ρεαλιστικά, που δε δέχεται πολυπλοκότητα στο χώρο του και στη ζωή του, ενώ ακολουθεί με ακρίβεια τον μαθηματικό συλλογισμό και περνά τα τεστ πρόωρα για την ηλικία του με άριστα, ενώ δε λέει ποτέ ψέματα. Όλα αυτά λειτουργούν καταλυτικά για το περιβάλλον του αποκαλύπτοντας όλες τις αδυναμίες των μεγάλων οδηγώντας στην εξιχνίαση του εγκλήματος. « Μια αθώα ματιά μπορεί να προσδώσει νέα διάσταση στον συχνά ταραγμένο, απατηλό και συναισθηματικά φορτισμένο κόσμο των ενήλικων σχέσεων» Ο Κρίστοφερ (Γιάννης Νιάρρος) αποκαλύπτει τη σαθρότητα της σχέσης  των γονιών του, την διαταραχή της μητέρας του (Μαρία Καλλιμάνη ), που ενώ τον λατρεύει, δε μπορεί να τον χειριστεί, το ίδιο και του πατέρα του (Θέμης Πάνου ), που καμιά φορά δεν ελέγχει τη σύγχυσή του, ενώ τον θαυμάζει και τον στηρίζει τις περισσότερες φορές.

Υπέροχες οι ερμηνείες των Γιάννη Νιάρρου, Μαρίας Καλλιμάνη και Θέμη Πάνου.

Ο Γιάννης Νιάρρος  παίζει με απόλυτη φυσικότητα ανταποκρινόμενος αξιοθαύμαστα στις υψηλές απαιτήσεις του ρόλου χωρίς να χάνει καμιά στιγμή το νήμα, στην κίνηση, στην ταραχή, στην ιδιαίτερη έκφρασή του. Ο ίδιος λέει ότι έχει κάποια «προβλήματα συμπεριφοράς», ενώ η κοινωνία τον έχει κατατάξει στους ανθρώπους που παλεύουν με το Σύνδρομο Asperger.

Έγινε συμπαθής, όταν ξεχύθηκε στους δρόμους για να αναζητήσει τη μητέρα του, δημιούργησε ένα κλίμα ταραχής και αγωνίας, θριαμβολόγησε με την αποκάλυψη του δολοφόνου, καταρρακώθηκε με τη σκληρή αλήθεια και τέλος γεμάτος περηφάνεια παρουσίασε με λεπτομέρεια τον συλλογισμό βάσει του οποίου στο διαγωνισμό των μαθηματικών πήρε άριστα. Εξαιρετικός. Κρατά  ημερολόγιο και το μοιράζεται με τη δασκάλα του Αλεξάνδρα Αϊδίνη, τη νεράιδα που τον καταλαβαίνει απόλυτα, η οποία ωστόσο δεν καλείται να διαχειριστεί αυτό το ξεχωριστό παιδί σε όλο το εύρος της καθημερινότητάς του, από το πρωί μέχρι το βράδυ.

Η Μαρία Καλλιμάνη, μια μητέρα που αγωνιά, απολογείται, διεκδικεί, θέτει όρια. Με τη χροιά της φωνής της, τη στάση του σώματός της, αποδίδει απολύτως το αδιέξοδο αυτής της νέας γυναίκας, που με πανικό επιλέγει τη διαφυγή από μια δύσκολη κατάσταση και μετά τρόπον τινά βολεύεται σε αυτό, μέχρι την ανατροπή, που θα φέρει ο Κρίστοφερ.

Ο Θέμης Πάνου,  ο πατέρας, πέφτει σε σφάλματα,  δείχνει και εκείνος να έχει στοιχεία αυτισμού, μοιραία είναι δύσκολη η διαχείριση ενός «ιδιαίτερου» παιδιού. Τον ντύνει , τον πλένει, τον παρηγορεί, του φωνάζει κιόλας όταν ο ίδιος νιώθει ότι δεν μπορεί να χειριστεί τη  κατάσταση, ενώ καμαρώνει  για τη διάνοια του γιου του.

Οι  άλλοι ηθοποιοί  της παράστασης που πλαισιώνουν εξαιρετικά τους τρεις βασικούς προαναφερθέντες  χαρακτήρες του έργου Μαρία Κατσανδρή (κα. Αλεξάντερ), Θύμιος Κούκιος ( Ρότζερ / Αξιωματικός Υπηρεσίας / Νούμερο 37 / Υπάλληλος εκδοτηρίων / Πληροφορίες / Μεθυσμένος), Γιώργος Γιαννακάκος  (Αιδεσιμότατος Πήτερς / Θείος Τέρρυ / Κος Γουάιζ / Αστυνομικός του σταθμού / Σεκιουριτάς),Βάσια Χρήστου (κα. Σίαρς / Κα Γκασκόιν / Κυρία στο δρόμο / Γυναίκα στο τρένο / Καταστηματάρχισσα / Πανκ κορίτσι), Σπύρος Κυριαζόπουλος  (Αστυνομικός 1 / Κος Τόμπσον / Μεθυσμένος 2 / Άντρας με τις κάλτσες / Αστυνομικός 3), αποτελούν την κοινωνία, το περίγυρο , όλους αυτούς που συναντά ο Κρίστοφερ, καθώς και τους διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισής του.  

Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος συντόνισε μια πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση, για ένα πολύ λεπτό ζήτημα, όχι μόνο ενός αυτιστικού παιδιού, αλλά για κάθε διαφορετικότητα στους ανθρώπους και τις τεράστιες δυσκολίες εσωτερικές, αλλά κυρίως εξωτερικές που αυτοί οι άνθρωποι καλούνται να αντιμετωπίσουν. Η σκηνική του διδασκαλία απογειώνεται ωστόσο στην ερμηνεία του Γιάννη Νιάρρου, που στο τέλος θριαμβολογεί έχοντας φτάσει στην αυτοεκπλήρωση και έχοντας κερδίσει την αποδοχή της οικογένειάς του και  του κόσμου. Η τελευταία σκηνή βάζει το θεατή με ένα χιουμοριστικό τρόπο στη θέση αυτού του παιδιού.

Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ