Tourbillions

ΜΙΚΡΗ ΣΚΗΝΗ

 Γιώργος Απέργης: ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του πειραματικού Νέου Μουσικού Θεάτρου στη Στέγη.

Ο Γιώργος Απέργης, με εξαιρετικές συνεργασίες στη σταδιοδρομία του –ανάμεσά τους, με τον θεατρικό συγγραφέα της Σχολής του Παραλόγου, Arthur Adamov, τον σκηνοθέτη Antoine Vitez, τον σκηνογράφο και σκηνοθέτη Γιάννη Κόκκο κ.ά.– και πολλές διακρίσεις, με πιο πρόσφατες το βραβείο Mauricio Kagel (2011), τον Χρυσό Λέοντα στην Μπιενάλε Μουσικής της Βενετίας (2015) και το βραβείο Frontiers of Knowledge του BBVA Foundation, στην κατηγορία της σύγχρονης μουσικής (2016), παρουσιάζει τη σύνθεση Tourbillons στην πιο πρόσφατη μορφή της. Η σύνθεση αρθρώθηκε σε διαδοχικά στάδια, με σημείο εκκίνησης μια σύνθεση-παράσταση του 1989, με τον ίδιο τίτλο. Τα έξι ομώνυμα κομμάτια εναλλάσσονταν με κείμενα του συνθέτη, που στη συνέχεια αντικαταστάθηκαν από πέντε κομμάτια με τον γενικό τίτλο Calmes Plats (1992). Σε επόμενο στάδιο, τα έντεκα πλέον κομμάτια συμπληρώθηκαν με κείμενα/ενθέσεις του Olivier Cadiot, βασισμένα πάνω στους φωνητικούς ήχους των μουσικών κομματιών. Το 2003, μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, αναθεωρήθηκαν η σκηνοθεσία και οι εικόνες, ενώ προστέθηκε το βίντεο του Daniel Levy, μεταμορφώνοντας το αρκετά σκοτεινό αρχικό έργο σε μια παιγνιώδη, χαρούμενη, φωτεινή παράσταση.

Το κείμενο είναι ένα είδος παζλ, που συγκροτείται από πολλές επιμέρους πλευρές του ίδιου ατόμου, τις διάφορες σκέψεις του, τον διασκορπισμό του. Οι Tourbillons αναφέρονται σε έναν σύνθετο χαρακτήρα με πολλές όψεις. Αποκαλύπτουν κάποια κατάσταση νοητικής πολλαπλότητας. Το έργο έχει μια ασυνήθιστη μορφή, καθώς τραγούδι, ομιλία και κείμενο εναλλάσσονται σε πολύ γρήγορο ρυθμό. Είναι ένα πορτραίτο-παράσταση μίας ηθοποιού-τραγουδίστριας, με μεγάλες δεξιοτεχνικές απαιτήσεις, που υπερβαίνει τη γλώσσα. Ένας μικρός αριθμός φωνημάτων αναδιατάσσεται διαρκώς, σχηματίζοντας «λέξεις», μορφές, φράσεις. Υπάρχει κάποιο μήνυμα; Την απάντηση δίνει ο ίδιος ο ακροατής, με τους συνειρμούς και τον τρόπο που προσλαμβάνει, αντιλαμβάνεται και ομαδοποιεί αυτά που συλλαμβάνουν οι αισθήσεις του.

Μουσική Σύνθεση & Σκηνοθεσία: Georges Aperghis
Διεύθυνση Σκηνής: Antoine Seigneur-Guerrini
Εκδότης: Durand-Salabert-Eschig
Παραγωγή: À Vive Allure

ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
Τετάρτη 22 Νοεμβρίου
Εργαστήριο με την Donatienne Michel-Dansac

Παρασκευή 24 Νοεμβρίου
Μετά τη συναυλία, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές

Διαβάστε περισσότερα

Ο Γιώργος Απέργης είναι ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του πειραματικού Νέου Μουσικού Θεάτρου. Παράλληλα, έχει μια πλούσια εργογραφία συνθέσεων μη προγραμματικής μουσικής. Σταθμός στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας του ήταν η ίδρυση του ΑΤΕΜ (Ατελιέ Μουσικής και Θεάτρου), το 1976, στο εργατικό προάστιο του Παρισιού, Μπανιολέ. Η εμπειρία αυτή επρόκειτο να αναδιαμορφώσει εκ βάθρων τη συνθετική του προσέγγιση και να αναδείξει τον κοινωνιολογικό και πολιτικό προβληματισμό του συνθέτη.

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της δουλειάς του είναι η σωματική διάσταση. Η μουσική του είναι συχνά και μια σκηνοθεσία, όπου η εκτέλεση της μουσικής γραφής χορογραφεί την παρουσία των μουσικών εκτελεστών.

Ένα από τα βασικά θέματα που επανέρχονται στο έργο του Απέργη είναι η αναζήτηση των τρόπων που ο καθένας, θεατής ή ακροατής, αντιλαμβάνεται ή δημιουργεί νοήματα σε μια επικοινωνία που δεν προϋποθέτει τις λέξεις.

Η μουσική του Απέργη είναι πολυφωνική: τη θέση των διαφόρων φωνών, όμως, παίρνει συχνά η συνύπαρξη διαφορετικών τρόπων ερμηνείας, ομιλίας, κίνησης, εικόνων.

Ο Απέργης έχει μια έντονη και διαρκή σχέση με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Συχνά, τα έργα του περιλαμβάνουν ηλεκτρονικά, βίντεο, μηχανές, αυτόματα και μηχανισμούς. 

Στο πλευρό του Σαν Ρα, από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 έως το θάνατό του, η Arkestra υπήρξε μια μουσική κολεκτίβα ανεξάντλητης έμπνευσης και παραγωγικότητας. Οι δεκάδες παραλλαγές του ονόματός της και οι εκατοντάδες ηχογραφήσεις που πραγματοποίησε, όσο ο ηγέτης της ήταν εν ζωή, φανερώνουν τη ρευστή και αεικίνητη φύση της Sun Ra Arkestra, η οποία εξερεύνησε όλα τα μήκη και τα πλάτη της τζαζ μέσα από την πολυρρυθμία και τον αυτοσχεδιασμό. Η Arkestra ήταν η πρώτη ορχήστρα της τζαζ που χρησιμοποίησε τα ηλεκτρονικά πλήκτρα, το ηλεκτρικό μπάσο καθώς και δύο κοντραμπάσα.

Μαζί με την Arkestra, ο Σαν Ρα συνέβαλε στην πολιτιστική και πολιτική αφύπνιση των Αφροαμερικανών κατά τη δεκαετία του ’60, τονίζοντας την αφρικανική καταγωγή της τζαζ, εμπνέοντας υπερηφάνεια για την ιστορία των μαύρων και κηρύσσοντας τις πνευματικές και μυστικιστικές διαστάσεις της μουσικής του. Όλα αυτά, έχοντας αποκηρύξει την πραγματική του ταυτότητα και υιοθετώντας μια μυθική, ειρηνοποιό περσόνα με καταγωγή από τον Κρόνο, η οποία και τον κατέταξε ανάμεσα στους πρωτοπόρους του αφροφουτουρισμού.

Συνεχίζοντας και μετά το θάνατο του Σαν Ρα, το 1993, η Arkestra παραμένει πιστή στην εντολή του ιδρυτή της να αναζητά νέες διαστάσεις και ήχους δίχως να επαναλαμβάνει όσα έχει παίξει στο παρελθόν. Με το παλαιότερο μέλος της ορχήστρας, τον σαξοφωνίστα Marshall Allen, σε ρόλο διευθυντή, η Sun Ra Arkestra επανεφευρίσκει διαρκώς τον εαυτό της μέσα από νέες εκτελέσεις των τραγουδιών του Σαν Ρα και πρωτότυπο υλικό γραμμένο από τον Άλλεν.

συντελεστές

Παγκόσμια περιοδεία για την 60ή επέτειο (Ευρώπη 2017)

Marshall Allen: μουσική διεύθυνση, άλτο σαξόφωνο, φλάουτο
Cecil Brooks: τρομπέτα
Tara Middleton: φωνητικά, βιόλα
Francis Middleton: κιθάρα
Νoel Scott: φωνητικά, σαξόφωνα
Danny Ray Thompson: βαρύτονο σαξόφωνο
Dave Davis: τρομπόνι
Elson Nascimento: κρουστά, surdo
Stephen Killion: μπάσο
Farid Barron: πιάνο
Clifford Barbaro: ντραμς

διαβάστε περισσότερα

Ο Σαν Ρα και η Arkestra έχουν επηρεάσει αμέτρητους μεταγενέστερους μουσικούς. Ανάμεσά τους οι George Clinton, Phish, MC5, Yo La Tengo, DJ Spooky, Sonic Youth, Ken Vandermark, Mats Gustaffson, Jaga Jazzist, Scott Robinson, Medeski Martin & Wood, Jeff Mills, Hieroglyphic Being κ.ά.

Ο Μάρσαλ Άλλεν ενσωματώθηκε στη Sun Ra Arkestra το 1959, ενώ σύντομα ανέλαβε τη διεύθυνση των πνευστών. Τη θέση του διευθυντή της ορχήστρας καλύπτει από το 1995, ύστερα από το θάνατο του σαξοφωνίστα John Gilmore.

Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Σαν Ρα, o οποίος έπαιζε πιάνο και συνθεσάιζερ, o Μάρσαλ Άλλεν συνεχίζει την παράδοση της χρήσης μοναδικών οργάνων στην Arkestra, παίζοντας, πλέον του σαξοφώνου, το πνευστό ηλεκτρονικό όργανο EVI (electronic valve instrument).

Εκτός από τον Άλλεν, η σημερινή σύνθεση της Arkestra περιλαμβάνει αρκετά από τα ιστορικά της μέλη, όπως είναι οι Knoel Scott (σαξόφωνο), Danny Ray Thompson (σαξόφωνο), Vincent Chancey (αγγλικό κόρνο), Tyler Mitchell (κοντραμπάσο), Elson Nascimento (κρουστά).

Στις 27 Φεβρουαρίου 1984, η Sun Ra Arkestra εμφανίστηκε στο θέατρο Ορφέας της Αθήνας, στο πλαίσιο του φεστιβάλ Praxis. Η συναυλία αποτυπώθηκε σε έκδοση τριπλού βινυλίου με τίτλο Live At "Praxis ´84".

Ο Erik Steinskog είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο τμήμα Τεχνών και Πολιτιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης. Στο έργο του ασχολείται κυρίως με τη μουσική του 20ού και 21ου αιώνα, με μια προσέγγιση εμπνευσμένη από τις διεπιστημονικές πολιτιστικές σπουδές. Το μουσικό υλικό στο οποίο έχει εστιάσει είναι η όπερα και οι διάφορες μορφές της ποπ μουσικής. Τα ερευνητικά του πεδία είναι η ποπ μουσική (κυρίως η αφροαμερικανική), η όπερα (κυρίως της περιόδου μετά τον Βάγκνερ), η αισθητική της μουσικής (κυρίως στην παράδοση της ηπειρωτικής Ευρώπης, μετά τον Νίτσε), ο προβληματισμός πάνω στο φύλο, τη σεξουαλικότητα, τη φυλή και την εθνικότητα σε σχέση με τη μουσική και τις μουσικές κουλτούρες. Η πιο πρόσφατη δημοσίευσή του είναι το βιβλίο Afrofuturism and Black Sound Studies: Culture, Technology, and Things to Come (Palgrave Editions). https://twitter.com/eriksteinskog