Κριτική για την παράσταση "Το Ημερολόγιο ενός Τρελού"

Από την Υπ. Διδάκτoρα Θεατρολογίας Σιμόνη- Μαρια Γκολούμποβιτς 

Το ημερολόγιο ενός Τρελού, το ψυχογράφημα του Νικολάι Γκόγκολ, που φέρει το στοιχείο της έντονης απόγνωσης συνοδευόμενο από ένα ιδιαίτερο χιούμορ σκηνοθέτησε ο Κωνσταντίνος Πασσάς στο θέατρο Επί Κολωνώ, με τον Ιωσήφ Ιωσηφίδη στον ρόλο κεντρικού ήρωα Αξέντι Ιβάνοβιτς Προπίτσιν. Ο ήρωας είναι ένας δημόσιος υπάλληλος στην Πετρούπολη και σκιαγραφείται η ψυχή του σε πρώτο πρόσωπο μέσω του ημερολογίου του. Στο ημερολόγιο αυτό μέσω των αναδρομικών και των παροντικών αφηγήσεων συντελείται η εναλλαγή των σκέψεων του, που συγχέουν και αντιπαραβάλουν την λογική με την τρέλα. Η πληκτική και ανιαρή -για τον ίδιο- ζωή του, με τα περιστατικά του έρωτα, της εργασίας και της επιθυμίας του για κοινωνική εκτύλιξη τού εμπήγουν αδιέξοδα και συγκρούσεις έως ότου χάνει τον έλεγχο με αποκορύφωμα την ανακήρυξη του εαυτού του ως βασιλιά. Ο συγγραφέας μέσω της ψυχικής διαταραχής του ήρωα ασκεί μια καταγγελία κατά της κοινωνικής υποκρισίας, της γραφειοκρατίας, και της κοινωνίας γενικότερα με φόντο την Αγία Πετρούπολη.

Ο σκηνοθέτης μέσω της προσέγγισής του ανέδειξε το περιεχόμενο του κειμένου με ενίοτε ειρωνικό και σαρκαστικό αυτοαναφορικό τόνο (μετάφραση Ομάδα GAFF), διείσδυσε μέσα στο έργο σε αντιστοιχία με τη δεικτικότητα και τους προβληματισμούς του και άνοιξε έναν διάλογο με το κοινό. Με μοναδικό σκηνικό την παρουσία μια ντουλάπας (Σοφία Καραγιάννη) που μεταφορικά παρέπεμπε στο προσωπικό κελί, που δεν είναι άλλο από το μυαλό του ήρωα, συντελέστηκαν οι διεργασίες της μεθοριακότητας και της μεταμόρφωσης με έντονο το στοιχείο του συμβολισμού. Ο ήρωας μέσα από το «κελί» του βίωνε σταδιακά τον αποχωρισμό από την καθημερινή του ζωή, μετέβαινε στο στάδιο της μεταμόρφωσης μέσω των αφηγήσεων και εν τέλει κατέληγε στην συνθήκη της ενσωμάτωσης, στην οποία εκ νέου γινόταν αποδεκτός. Τέλεση, εκδήλωση και παρέλευση του παρόντος μέσω των συνεχών απογοητεύσεων του, τον οδήγησαν στην σταδιακή του κάθοδο που συνοδεύονταν με την αποσυναρμολόγηση της ντουλάπας από τον ίδιο. Οι φωτισμοί του Νίκου Βλασσόπουλου αλλά και η λιτότητα στα κουστούμια (Ομάδα GAFF) διαμόρφωσαν ευοίωνες συνθήκες στον χώρο όπου απομόνωναν ή εστίαζαν σε συγκεκριμένες παραμέτρους και μεταβλητές.

Ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης κατέκτησε τον χώρο με το να επιδρά με ένα «μυστηριώδη» και μαγικό τρόπο στον θεατή και να τον φέρνει πλησίον του θεατρικού βιώματος. Ο ηθοποιός χωρίς υπερβολές και με απόλυτη εκφραστικότητα μετουσίωσε την προσωπικότητα του Αξέντι και την όρισε ως ένα υπαρξιακό θεμέλιο του εαυτού, του βιώματος και της εμπειρίας. Η έννοια της ενσάρκωσής του προσέδωσε στο σώμα μια θέση εξίσου εμβληματική με το κείμενο και λειτούργησε ως μεθοδολογική διορθωτική αρχή στην αξίωση των όρων «κείμενο» και «αναπαράσταση».

Συμπερασματικά, η παράσταση στο σύνολό της συνδύασε την ερμηνευτική και τη σημασιολογική αισθητική. Τόσο σκηνικά όσο και ερμηνευτικά δημιουργήθηκε και διατηρήθηκε στο έπακρο η έννοια της θεατρικής ψευδαίσθησης και των συναισθημάτων κυρίως μέσω της φιγούρας του Αξέντι.

Πληροφορίες για την παράσταση: Εδώ